Waar Erdogan gelijk heeft
Tegenover de algemeen als autocratisch gepercipieerde Turkse president Erdogan neigen de meeste Duitsers tot een te simplistische waarneming van het Gulen-fenomeen. Er zijn genoeg bewijzen om aan te nemen dat de Gulen-beweging verantwoordelijk was voor de afgelopen couppoging in Turkije.
Voor de meeste Duitsers komt dit over als provocatie, maar niet alles wat de Turkse president Erdogan zegt is gebaseerd op onjuistheden. Er is in Duitsland weliswaar geen meer gehate politieker dan de Turkse president. Hij doet er ook alles aan om dat zo te laten door zijn steeds meer autoritair optreden.
Maar Duitsland is ook fout om alles wat Erdogan zegt zomaar als niet waar te beschouwen. Vooral op twee punten laat dit zich dat voordoen: enerzijds aangaande de kritiek van Erdogan op de wijze waarop de Europese gemeenschap met Turkije omgaat en anderzijds de te simpele analyses over wie er achter de coup stond in Turkije.
Straffe taal in verkiezingsstrijd
Laten we beginnen met de EU. Het bleek onlangs nog uit de uitspraken van de SPD kandidaat Martin Schultz. Hoe dom men kan zijn om in de ogen van 80% van de kiezers in Duitsland tijdens het TV-debat (foto hieronder) met de kanselier Merkel te zeggen dat hij alle onderhandelingen met Turkije over een eventuele toetreding zou stoppen. Uiteraard is dit straffe taal in een verkiezingsstrijd waarbij mainstream denken tot zulke politieke blunders laat verleiden.
In Europa is er helemaal geen consensus om de onderhandelingen met Turkije af te breken. In feite isoleren zowel Merkel als Schultz met hun uitspraken de Duitse regering. Alarmerend hierbij is dat zowel Merkel als Schultz de Turkse oppositie in de kou laten staan. Erdogan kan hiervan profiteren. De Turkse oppositie blijft tussentijds pleiten om de onderhandelingen niet stop te zetten.
Los van dat alles heeft Erdogan gelijk dat wanneer hij de EU verwijt dat Turkije, na al die jaren onderhandelen, nooit als een mogelijk volwaardig lid van de Europese gemeenschap werd beschouwd. Zij dat nu was uit religieuze of culturele overwegingen of uit angst voor een machts-onevenwicht in Europa met de dreiging van een land met meer dan 80 miljoen inwoners. Vooral Merkel heeft het spel vals gespeeld door bij de machtsoverdracht in 2005 met de toenmalige kanselier Schröder de toetredingsonderhandelingen met Turkije systematisch te hebben gesaboteerd.
Simplistische benadering van de coup
Onder de vele gevluchte Gulen-volgers zijn er immers ook veel die hier geen bescherming verdienen. Een tweede belangrijke reden voor de crisis is ook de in het laatste jaar te simplistische benadering van het coup verhaal in Turkije. Het is misschien waar om te zeggen dat Erdogan vandaag de coup gebruikt om zijn autoritair beleid te institutionaliseren. Maar het is zeker niet juist om te zeggen dat alles aangaande de putsch in scene is gezet en dus niet waar is.
De juiste feiten van wat er zich die bewuste coup nacht van 15 op 16 juli 2016 heeft afgespeeld kennen we misschien nu nog niet. Maar 90% van de verenigde Turkse oppositie is er wel van overtuigd dat de Gulen-beweging achter de coup zat. Zelfs zeer kritisch ingestelde geesten zoals schrijver Pamuk Orhan, voormalig Nobelprijswinnaar in de literatuur, is er van overtuigd, op basis van het voorhanden zijnde materiaal, dat de Gulen-sekte minstens medeverantwoordelijk was voor de feiten.
Naief geloof in het grote gelijk.
Bruno Kahl, hoofd van de Duitse staatsveiligheid, horen we onlangs categorisch verklaren dat de Gulen-sekte volledig onschuldig is en dat ze een normale civiele vereniging is die religie en het secularisme wil verbinden. Oftewel kent hij er niets van oftewel beschermt hij de beweging met opzet.
Vooral deze tweede interpretatie wekt ongenoegen binnen de Turkse gemeenschap, terwijl de Duitse regering er alles aan doet om de Turkse opinie te ondermijnen. Men moet daarom niet het begrip terreurorganisatie FETO en de houding overnemen van Erdogan. Maar het is niet omdat Erdogan mensen aanklaagt dat ze automatisch onschuldig zijn.
Onder de naar Duitsland gevluchte Gulen-aanhangers zijn er ongetwijfeld die hier in Duitsland absoluut geen bescherming verdienen. Laten we als voorbeeld nemen de voormalige hoofdaanklager Zekeriya Oz of de Gulen-iman Adil Oksuz. Van beiden vraagt Turkije de uitlevering terwijl de regering ze bescherming blijft aanbieden.
Bescherming voor schuldigen?
Zekeriya is de bijzondere procureur die tussen 2008 en 2012 in opdracht van Gulen vele onschuldigen in de gevangenis heeft gegooid. Hij heeft persoonlijk de bekende onderzoeksjournalist Ahmet Sik in 2010 laten opsluiten wegens een kritisch boek, waarin gedetailleerd omschreven werd hoe de Gulen-sekte in de staat infiltreerde.
Hij, die procureur dus, is nu in Duitsland omdat hij aan de slechte kant stond van het gevecht tussen Erdogan en de sekte, maar onschuldig is hij zeker niet. Evenzo de Gulen-iman Adil Oksuz die zich tijdens de coupnacht op aanwijzingen van Gulen in het hoofdkwartier van de putschisten bevond en daarna het land kon ontvluchten.
Het is waarschijnlijk verstandig om ze niet uit te leveren omdat hen mogelijkerwijze geen eerlijk proces verwacht. Maar de zaken voorstellen zoals nu gebeurt door de chef van de Duitse intelligentie diensten (waarschijnlijk onder mede weten van de kanselier) is niet juist. Uiteindelijk zijn het nog de Duitsers zelf of de Amerikanen die de opdracht tot coup hebben gegeven.
Zolang de regering dit niet corrigeert zal het bijzonder moeilijk worden om nog geloofwaardig over te komen bij de Turken, zelfs niet bij de niet Erdogan-aanhangers.
Het bovenstaande artikel kan je hier raadplegen.
Bron: taz.de
