Kinderen met een Turkse achtergrond zijn niet slechter in het Nederlands omdat ze al Turks kunnen. Hun moedertaal helpt ze juist om de nieuwe taal op te pakken, blijkt uit het promotieonderzoek van Gözde Demirel.
Van alle bevolkingsgroepen die naar West-Europa zijn getrokken, vormen de Turken de grootste. Ze vallen daarnaast op omdat ze kampen met verschillende integratieproblemen, ziet Gözde Demirel.
Er wordt in dat verband wel eens gewezen op hun tweetaligheid. Als een Nederlander ook Spaans spreekt, wordt dat doorgaans geprezen. Een (Turkse) Nederlander die ook Turks spreekt, kan op minder bijval rekenen. Er wordt wel eens beweerd dat een eerste taal belemmerend werkt. Kinderen zouden er minder vaardig door worden in het Nederlands, met alle gevolgen van dien.
Demirel onderzocht wat het verband is tussen het Turks en het Nederlands, wat betreft de vaardigheid in beide talen. Ze liet 10-jarigen en 15-jarigen in Nederland, Duitsland en Frankrijk leestesten maken en toetste ze zo op hun begripsvermogen.
Een nieuw vocabulaire
Er blijkt inderdaad een verband te zijn tussen het hebben van een eerste taal, het Turks, en een tweede taal, het Nederlands. Dit verband is vooral sterk als de kinderen het Turks vaker gebruiken en er beter in zijn. Zij hebben daar alleen geen nadeel van, ze worden er juist beter door in de Nederlandse taal. De kinderen profiteren van de taalvaardigheden die ze al hebben bij het ontwikkelen van een nieuw vocabulaire.
Het is dus niet nodig om Turks sprekende kinderen te ontmoedigen iets met hun moedertaal te doen. Sterker nog, dat is af te raden. Vaardigheid in de moedertaal werkt positief door, maar Demirel zag ook dat deze kinderen minder goed zijn in het Turks dan in het Nederlands. Daar lijkt nog wat te winnen. Ze adviseert onderwijsbeleidsmakers om meer gewicht te leggen op moedertalen. Op scholen is daar vaak te weinig ruimte voor.
In alle drie de onderzochte landen doen de meisjes het beter dan de jongens. Ook opvallend is dat kinderen in Nederland hoger op de leestesten scoren dan kinderen uit Duitsland en Frankrijk. Dat terwijl Nederland het enige land is dat geen Turkse lessen geeft op school. Misschien, overweegt ze, is dat zo omdat Nederland het meeste openstaat voor immigranten. Want uiteindelijk wordt het succes van kinderen ook bepaald door hoe welkom ze zijn op scholen en in de maatschappij.
