De Europese Unie staat onder grote druk om Turken vrij te stellen van visaplicht als ze naar de Schengenzone reizen. De kans dat dat tot een toevloed aan Koerden leidt, is reëel.
Rosida Koyuncu (28) wil Turkije uit. Als hij blijft, moet hij een gevangenisstraf uitzitten. Hij is onlangs tot zes jaar veroordeeld en moet daarvan nog 4,5 jaar. Koyuncu is veroordeeld omdat hij lid is geweest van de terreurbeweging PKK. Zeven maanden trainde hij mee in de bergen in Irak. Hij ontkent het PKK-lidmaatschap niet. Dat was een politieke keuze, uit woede over de behandeling van Koerden in Turkije. ‘In reactie op de tragedies’, zegt hij kort. Net zomin als hij verbergt dat hij homoseksueel is.
Rosi Da Koyuncu
In een kunstenaarscafé in het centrum van Istanbul legt hij prominent het boek op tafel dat hij schreef nadat hij in mei 2013 vrijkwam in afwachting van het vonnis van de rechter. Het zijn zeventien interviews met homo’s die gevangen hebben gezeten of zitten.
In maart vroeg Koyuncu een visum aan om voor een paar weken naar Duitsland te gaan. Hij had een uitnodiging om deel te nemen aan een paneldiscussie, georganiseerd door de Duitse homorechtenbeweging Gladt. De Turkse overheid gaf hem toestemming om maximaal een maand het land te verlaten. Zijn ouders zetten genoeg geld op zijn bankrekening. Wie wil reizen, moet immers bewijzen dat hij in zijn eigen onderhoud kan voorzien. Maar dat visum kreeg hij niet. De reden: ‘We zijn er niet van overtuigd dat je terug zult keren naar Turkije.’ En dat hebben de Duitsers goed ingeschat. Als Koyuncu vertrekt, dan blijft hij weg. ‘Wat is mijn alternatief? Syrië?’
Gelijk oversteken
Het schrappen van de visumplicht voor Turken die in de Schengenzone op bezoek willen, is onderdeel van het akkoord dat Turkije en de EU op 18 maart hebben gesloten over de aanpak van de vluchtelingencrisis. Als Turkije aan alle 72 eisen voldoet, kunnen Turken al vanaf juni 2016, een jaar eerder dan gepland, zonder visum op bezoek in de EU. Het gaat om een toeristenvisum, geen werk- of verblijfsvergunning.
Wat de Turkse regering betreft, wordt de deadline sowieso gehaald. Er wordt hard gewerkt aan het uitvoeren van een groot deel van de 72 eisen. En voor wat niet uitgevoerd is, zoals bijvoorbeeld het aanpassen van de terrorisme- en privacywetgeving, moet de EU maar een oogje dichtknijpen, vindt Ankara. Anders neemt Turkije geen vluchtelingen meer terug uit de EU.
Als Brussel zich in juni niet aan zijn kant van de overeenkomst houdt, ‘zou niemand verwachten dat Turkije zijn verplichtingen vervult’, zei premier Ahmet Davutoglu onlangs. Een diplomatieke manier om de boodschap af te geven: het is gelijk oversteken. Wij helpen jullie, maar we willen er wel wat voor terug.
Kansloos
Maar aanvragen vanuit Turkije zijn niet kansloos. De voorbije jaren is gemiddeld ongeveer één op de vijf asielaanvragen van Turken toegekend in Europa. In 2015 zelfs een kwart. En sinds vorige zomer wordt in de gebieden waar veel Koerden wonen, zwaar gevochten tussen de PKK en de Turkse strijdkrachten.
Instabiliteit
‘Het klopt dat visaliberalisatie zou leiden tot een stijging in het aantal asielzoekers vanuit Turkije‘, schrijft ook Selahattin Demirtas in antwoord op vragen per mail. Demirtas is de leider van de politieke partij HDP, waarop vooral Koerden stemmen. ‘Dat komt voornamelijk doordat de instabiliteit in Turkije in deze periode toeneemt. Betrouwbare schattingen geven is onmogelijk, maar het is mogelijk
Bron: De Standaard
