Er zijn nog altijd teveel jongeren van Turkse origine die slecht Nederlands spreken. Dat merken ze ook in het Spectrum College Beringen. “Er bestaat natuurlijk weinig of geen twijfel over het belang van het Nederlands. Het is wel overduidelijk dat er een kloof is tussen de jongeren die thuis wel of niet in een taalrijke en taalstimulerende omgeving opgroeien.
Als jongeren in een andere taal opgevoed worden, hebben ze het moeilijker met het Nederlands. Ze hebben dus een bepaalde achterstand. Thuistaal Nederlands is belangrijk maar het is niet de enige factor die bepalend is voor de schoolse resultaten. Verder mag er volgens mij niet geconcludeerd worden dat jongeren met een andere thuistaal dan Nederlands zwakkere ’taalleerders’ zouden zijn. Het taalvaardigheidsniveau van de leerlingen ligt in het beroepsonderwijs wel lager dan in het algemeen en technisch onderwijs. Het is alleszins noodzakelijk om meer onderzoek te doen op dit vlak. Als school investeren we in extra middelen en materiaal om er voor te zorgen dat jongeren het Nederlands goed onder de knie krijgen. Taalkrachtige lessen ondersteunen de jongeren die een bepaalde taalachterstand hebben. We blijven ook de jongeren stimuleren om zoveel mogelijk Nederlands te spreken en liefst in alle omstandigheden en dus niet alleen op school”, zegt directeur Ludo Elsen van het Spectrum College Beringen.
Abdelkadir Yilmaz, voorzitter van sp-a Beringen en zelf leraar erkent het probleem.
“We kunnen natuurlijk niet veralgemenen. Hetzelfde werd ook gezegd met de leerlingen van Horizon, maar ik ken vrienden die daar afgestudeerd zijn en nu in bezit zijn van een universitair diploma. Maar we moeten natuurlijk ervoor zorgen dat de leerlingen het nut van het Nederlands beseffen. Als stad hebben we daarom een platform opgericht met alle secundaire scholen en de Turkse moskeeën van Beringen. Hierin proberen we oplossingen te zoeken naar de vragen en noden van beide actoren. Als oplossing voor dit specifiek probleem kunnen we bv een avond organiseren naar de leerlingen en ouders toe waarin belangrijke sleutelfiguren en rolfiguren (zoals dokters, advocaten, architecten,…) van de gemeenschap het woord nemen en het nut van Nederlands uitdrukken”, zegt Yilmaz.
Ook Hilal Yalcin, voorzitter van OCMW Beringen (CD&V) ziet het probleem. “Er zijn heel wat wetenschappelijke studies verricht rond tweetalige opvoeding en taalbeheersing. En tussen al die studies kan je er heel wat vinden die als conclusie hebben dat je eerst moet inzetten op een goede moedertaalbeheersing en daar dan een tweede taal aan koppelen. Maar er zijn ook heel wat studies die zeggen dat het alle hens aan dek moet zijn om het kind zo vroeg mogelijk volledig onder te dompelen in het Nederlands”, zegt Hilal.
Voor Hilal is de materie niet zwart-wit maar veel genuanceerder.
“In het geval van Turkse leerlingen die onze contreien opgroeien is het volledig onderdompelen in het Nederlands moeilijk haalbaar omwille van een aantal redenen. Kinderen groeien vaak op in gezinnen waar vooral Turks gesproken wordt, soms zelfs met een ouder die het Nederlands minder goed beheerst omwille van huwelijksmigratie.
In de wijk en familiale omgeving wordt ook vooral Turks gesproken. Het Nederlands komen ze vaak enkel tegen op school.Ik ben zelf overtuigd dat een goede moedertaalbeheersing je alle elementen aanreikt om een tweede, derde taal aan te leren.Als alle kinderen in Beringen vooral Turks praten is dat probleem dan toch verholpen zie ik je denken. Maar daar knelt het schoentje”, zegt Hilal.
“Je moedertaal is de rijke taal waarmee je opgroeit, de taal die je leert associaties maken, het aanvoelen van grammaticaregels, de woordenschat die je aanleert zijn onontbeerlijk in deze. Het probleem hier in Beringen ligt volgens mij in het feit dat het niveau van het gesproken Turks zeer laag is. Men valt terug op een kleine woordenschat, veel wordt er niet gelezen in het Turks, er zijn verbasteringen met het Nederlands en zo verder. Met een dergelijk niveau van moedertaalbeheersing wordt het heel moeilijk om het Nederlands aan te leren. De meeste Beringse Turken zullen goed begrijpen wat ik bedoel. Als men op vakantie gaat naar Turkije merkt men duideljk het niveauverschil met het ‘Algemeen Turks’. Of als men om de een of andere reden een Turkse brief zou moeten opstellen, botsen we vaak op onze beperkingen. Of een Turkse roman vlot lezen is ook niet voor iedereen weggelegd. Mijn punt is dat ik er echt van overtuigd ben dat indien men het Turks goed zou beheersen, het Nederlands aanleren aanzienlijk vergemakkelijkt. En uiteraard moet daarenboven nog extra ingezet worden op het Nederlands. Boeken lezen in het Nederlands, omgaan met autochtone Beringenaren zullen de beheersing van het Nederlands alleen maar ten goede komen”, zegt Hilal tot slot nog.