Na China groeide geen economie afgelopen kwartaal zo hard als die van Turkije. Maar de financiële stabiliteit in het land is zwak.
De Turkse economie is in het eerste kwartaal met 7 procent gegroeid. Dat blijkt uit cijfers die het Turkse Instituut voor Statistiek (TUIK: Türkiye İstatistik Kurumu) eerder deze maand publiceerde.
Daarmee was Turkije na China de snelst groeiende economie ter wereld. Maar daar merken de inwoners van het land weinig van.
Sinds de coronapandemie is de werkloosheid gestegen naar 13 procent. En als gevolg van de bijzonder hoge en stijgende inflatie (17 procent in april) en de dalende lira (10,4 per euro) is de armoede terug op het niveau van 2012.
De groeicijfers vallen iets hoger uit dan veel economen hadden verwacht. De totale omzet van de economische productie in het eerste kwartaal kwam uit op omgerekend 154 miljard euro.
De stijging werd vooral gedreven door de groei van de maakindustrie, zoals de grote textiel- en confectiebranche, die profiteert van het economische herstel in Europa en een sterke concurrentiepositie als gevolg van de daling van de Turkse lira.
Van januari tot april steeg de export naar EU-landen met 33 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.
Groei van 5 procent
De Wereldbank verwacht dat de Turkse economie dit jaar met ruim 5 procent zal groeien.
“Als het land zijn vaccinatiecampagne kan versnellen zoals beloofd, en 60 procent van de bevolking tegen het einde van het jaar ingeënt kan hebben, dan kan de groei zelfs hoger uitvallen”, zei Hakan Kara, voormalig hoofdeconoom van de Turkse centrale bank.
“In dat scenario zou het groeicijfer wel eens kunnen uitkomen op 9 à 10 procent.” Ter vergelijking: de groeiverwachting voor de Chinese economie is 8 à 9 procent.
Volgens Kara is het grootste risico dat de Turkse centrale bank te snel de rente verlaagt, onder druk van president Erdogan, die een uitgesproken tegenstander is van hoge rente.
Dit kan tot financiële instabiliteit leiden. Want de Amerikaanse centrale bank lijkt zich juist op te maken om de rente te verhogen omdat de inflatie wereldwijd toeneemt. Onder deze omstandigheden zijn buitenlandse investeerders geneigd hun geld weg te halen uit opkomende markten zoals Turkije, die sterk afhankelijk zijn van buitenlands geld. En als de lira onder druk komt te staan, dan heeft de Turkse centrale bank niet genoeg buitenlandse reserves om de munt te verdedigen.
Met 5 procent economische groei in 2020 was Turkije een van de weinige landen ter wereld die een economische neergang als gevolg van de pandemie wist te voorkomen. De regering hield fabrieken open, ook tijdens de lockdowns. En het gebrek aan financiële steun voor getroffen burgers en bedrijven werd gecompenseerd met een hausse aan leningen. De autoriteiten hielden de rente lager dan de inflatie en spoorden staatsbanken aan om goedkope kredieten te verstrekken.
Hierdoor is het totaal aantal leningen van burgers met 36 procent gestegen. Sinds maart vorig jaar zijn er 2,3 miljoen schuldenaars bijgekomen, en het gemiddelde bedrag dat ze verschuldigd zijn steeg van 20.501 naar 26.000 lira (1.976 naar 2.506 euro).
Vooral de laagste inkomensgroepen zijn hard geraakt. Veel mensen zijn afhankelijk van leningen om hun rekeningen te betalen. In maart ontvingen 151.000 mensen hun eerste creditcard, en sloten 98.000 mensen hun eerste lening af.
Standpunt Wereldbank
“Hoewel het economische herstel van eind 2020 de arbeidsmarkt enigszins heeft geholpen, blijven velen achter, vooral vrouwen, jongeren en laaggeschoolde werknemers”, aldus de Wereldbank.
“Dit heeft de armen waarschijnlijk harder geraakt, samen met de hoge inflatie.”
De Wereldbank schat dat het armoedecijfer in Turkije is gestegen van 10,2 procent in 2019 naar 12,2 procent vorig jaar, en waarschuwt dat terugkeer naar het niveau van voor de pandemie moeilijk zal worden.
Sinds de AKP van president Erdogan in 2002 aan de macht kwam, heeft de Turkse economie een sterke groeispurt gemaakt, waardoor de werkloosheid is gedaald, de inkomens zijn gestegen en de armoede is gehalveerd.
Maar sinds 2013 is het bbp per hoofd van de bevolking in dollars met bijna 40 procent gedaald. Dit laat zien dat het huidige economische model onhoudbaar is, aangezien de groei vooral wordt gedreven door overheidsuitgaven en goedkoop krediet.
De groei in het eerste kwartaal „is het gevolg van het simpelweg onhoudbare fiscale en monetaire stimuleringsbeleid van 2020”, schreef Timothy Ash, analist opkomende markten van het in Londen gevestigde investeringsfonds Blue Bay.
“Turken blijven daarvan de prijs betalen in de vorm van inflatie in dubbele cijfers, een zwakke munt, en een bbp per hoofd van de bevolking dat in dollars lager uitvalt, waardoor Turken zich armer voelen.”
Bron: Nederlandse media
