Een verschuivend geopolitiek landschap heeft zowel Ankara als zijn voormalige rivalen in de Golfstaten ertoe gebracht hun beleid ten opzichte van elkaar te heroverwegen.
De banden tussen Turkije en de Arabische wereld zijn na jaren van gespannen verhoudingen sterk aan het ontdooien – een snelle toenadering die in een jaar tijd heeft plaatsgevonden.
Nadat eerder deze zomer pogingen werden ondernomen om de betrekkingen met Saoedi-Arabië en Egypte te herstellen, heeft zich in het Midden-Oosten een nieuwe seismische geopolitieke verschuiving voorgedaan nadat Turkije en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) hadden besloten hun meningsverschillen op te heffen en een nieuwe bladzijde in hun bilaterale betrekkingen om te slaan.
Het bezoek van kroonprins Mohamed bin Zayed Al Nahyan (MBZ) van Abu Dhabi aan Ankara in november voor een ontmoeting met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan leidde tot de aankondiging van een fonds van 10 miljard dollar voor investeringen in Turkije, waaronder verschillende overeenkomsten om de samenwerking in sectoren als energie en gezondheid te stimuleren.
Op maandag, voordat hij aan een tweedaagse reis naar Qatar begon, zei Erdogan dat hij “de heropening van de dialoog en de diplomatieke inspanningen om misverstanden in de Golfregio te voorkomen” verwelkomde.
“Wij zullen onze betrekkingen met onze Golfbroeders blijven ontwikkelen, zonder enig onderscheid, in het kader van onze gemeenschappelijke belangen en wederzijds respect”, benadrukte de Turkse president.
Ankara’s banden met Abu Dhabi, Riyad en Caïro waren de afgelopen jaren verre van hartelijk.
Na de mislukte staatsgreep van juli 2016 wees Turkije op de medewerking van de VAE bij het lanceren van de afgeblazen poging.
De banden verslechterden verder na de blokkade van Turkije’s bondgenoot Qatar door Saudi-Arabië, de VAE, Bahrein en Egypte in 2017.
De ijzige Turks-Saudische betrekkingen zouden een duikvlucht nemen na de moord op de Saudische dissident Jamal Khashoggi in Istanbul in 2018.
De spanningen bleven aangewakkerd door de betrokkenheid van elk land bij regionale conflicten en de steun aan tegengestelde partijen. De Syrische burgeroorlog, de conflicten in Jemen en Libië, en de politieke transitie in Tunesië werden allemaal avenues waar confrontaties werden uitgespeeld.
Vorig jaar beschuldigde Turkije de VAE ervan de regio te destabiliseren met haar betrokkenheid in Libië en Jemen, terwijl Abu Dhabi en andere Arabische staten kritiek uitten op de militaire en politieke acties van Turkije. De onenigheid strekte zich ook uit tot het oostelijke Middellandse Zeegebied.
Dit wantrouwen speelde natuurlijk het sterkst na de opstanden van de Arabische lente tien jaar geleden, toen de dreigingsperceptie van de monarchieën in de Golf een hoogtepunt bereikte toen volksopstanden autocratische regimes ten val brachten.
De monarchieën in de Golf steunden tijdens de opstanden contrarevolutionairen, terwijl Turkije de initiatieven en inspanningen aanmoedigde van de volkeren in de regio die democratisering eisten en krachten steunden die de autocraten in de regio wilden omverwerpen.
Dit leidde tot een “agressieve, op veiligheid gerichte aanpak” die Turkije als een grote bedreiging zag, aldus Gonul Tol, directeur van het Centrum voor Turkse Studies van het Midden-Oosten Instituut.
Maar nu is het Arabische trio van Saoedi-Arabië, de VAE en Egypte tot het besef gekomen dat een agressieve aanpak van het buitenlands beleid na de Arabische lente niet werkte, voegde Tol eraan toe.
De VAE en Bahrein hebben ondertussen stappen ondernomen om de betrekkingen met Israël te normaliseren, wat erop wijst dat de Golf op weg is naar een nieuwe veiligheidsgerichte aanpak nu de hegemonie van de VS in de regio begint te tanen.
Bron: Turkse media
