“We hebben vier mensen neergeschoten, alles oké hier.” We lezen mee met de coupplegers die WhatsApp tijdens de staatsgreep in Turkije gebruikten om informatie uit te wisselen. Wat startte met logistieke updates mondde uit in een gruwelijk gesprek waarin officieren oproepen om burgers neer te maaien en luchtaanvallen uit te voeren.
Om 21u15 maakt majoor Murat Çelebioglu een WhatsApp-groep aan om de coup te organiseren. Hij noemt de groep ‘Yurtta sulh’ (Vrede thuis, vrede in de wereld), de slogan van de Turkse landmacht. Verschillende hooggeplaatste militairen verschijnen in de groep. 2 brigadiers, 11 kolonels, 2 luitenant-kolonels, 6 majoors, 3 kapiteins en 1 luitenant.
21u15. “Jullie kunnen hier belangrijke updates meedelen”, is het eerste bericht van majoor Murat ÇelebiogluIk. “Ik zorg er wel voor dat ze in Ankara (het hoofdkwartier van de coupplegers, nvdr.) geraken.
21u45. De coupplegers nemen de Bosporusbrug, die het Europese en Aziatische deel van Istanboel met elkaar verbindt, in. De Turkse bevolking merkt dat er iets niet klopt. Om 22u20 verspreidt het nieuws over een mogelijke staatsgreep zich via internationale media.
22u36. Er volgt een mededeling over de planning van het ontbijt. De coupplegers lijken verzekerd in het slagen van de operatie. Kolonel Kaya zegt dat de logistieke basis drie maaltijden per dag kan voorzien voor elke soldaat.
23u01. Kort nadat premier Binali Yildirm een verklaring aflegt op CNN, weerklinkt de oproep binnen de groep om het Taksimplein te bezetten.
00u05. “Onze verklaring wordt voorgelezen op TRT TV (staatsomroep, nvdr)”, zegt luitenant-kolonel Düzenli. In de mededeling verklaart het nieuwsanker onder dwang dat het leger het land overneemt om de democratie te beschermen. Op andere zenders roepen politici op om op straat te komen. “We moeten commerciële televisiezenders het zwijgen opleggen”, reageert kolonel Cebeci in de chatsessie.
00u26. President Recep Tayyip Erdogan roept alle Turken op om de straten te heroveren. In het groepsgesprek rept niemand over Erdogan of zijn speech, maar het resultaat ervan is meteen voelbaar in de straten. Op verschillende plaatsen worden de coupplegers overrompeld. “Onze eenheden mogen niet terugtrekken”, zegt luitenant-kolonel Düzenli. Hij onderstreept het belang van strategische plekken zoals de luchthaven en het Taksimplein.
De militairen op de Bosporusbrug staan oog in oog met duizenden Turken. Ze zijn in de minderheid. “We kunnen ze niet allemaal doodschieten”, zegt een officier in de groep. De sfeer wordt grimmiger. Majoor Karabekir zet het bevel kracht bij: “Geen medelijden, verpletter hen”.
01u43. “We hebben 20-30 mensen doodgeschoten”, schrijft majoor Aygar iets na middernacht. De coup loopt niet zoals gepland en overal komen AKP-aanhangers op straat. “We zijn in de minderheid”, zegt een andere militair in het groepsgesprek. Luitenant-Generaal Düzenli zet zijn bevelen steeds krachtiger neer en schrijft alles in drukletters. “Schieten op menigten die samenkomen.”
“Kunnen we een luchtaanval op de brug overwegen”, vraagt Aygar wanhopig. Niemand reageert. Iedereen op het veld heeft het te druk met de steeds groter wordende mensenmassa op straat.
02u29. Aan de beurs in Istanbul loopt het fout. “Ze hebben de deuren opengebroken”, meldt kolonel Baykal. Bataljons zijn onderweg naar de stad maar worden op verschillende plekken gearresteerd door de politie terwijl andere militairen zich tegen de coupplegers keren.
03u21. 17 soldaten zijn per helikopter onderweg naar het hoofdkwartier van CNN Türk. “We liggen zwaar onder vuur”, meldt kapitein Türk in de groep. CNN zendt live uit wanneer de militairen aankomen om de studio uit de ether te halen.
03u38. Er vliegen F-16’s boven het Taksimplein. Op alle plekken heerst chaos. Er is geen eenduidigheid binnen het commando en verschillende officieren zijn hun ratio helemaal kwijt.
De eerste officieren verlaten het gesprek op WhatsApp. Terwijl sommigen nog oorlogstaal prediken, beseft de rest dat de coup mislukt is. Majoor Çelebioglu kondigt aan dat de operatie mislukt is en dat men zich moet overgeven of vluchten.
HLN.be
