“Zal Turkije worden zoals Iran?” een vraag die seculieren en Kemalisten zichzelf al enige tijd afvragen.
Zowel de Welvaartspartij van Necmettin Erbakan als de AK-partij, hebben gedurende vele jaren zware kritiek over zich heen gekregen van de seculieren in Turkije. Het verwijt is dat zij ervoor zouden zorgen dat Turkije, de weg van Iran opgaat. Voor de meeste ‘mainstream’ seculieren is Iran synoniem aan verplichte hoofddoekendracht. De verplichting die vrouwen wordt opgelegd, al zijn ze gelovig of niet, al zijn zij willend daartoe of niet. Het is voor de seculieren synoniem voor de verplichting van de Staat uit, de islamitische normen na te leven.
Het Iraanse regime vindt haar oorsprong in een sterk wantrouwen naar het Westen toe, sterker nog het regime is gefundeerd op het idee dat de Westerse waarden verworpen moeten worden. De essentie van het regime is de verachting van alles wat niet in lijn is met haar systeem.
“Turkije is altijd al gewijd geweest aan de Westerse beschavingen”
Toen in 2009, Turkije als bemiddelaar optrad in het Iraanse nucleaire programma, rees de vraag of Turkije haar zwaartepunt aan het verschuiven was. Het moderne Turkije is altijd al gewijd geweest aan de Westerse beschavingen, als NAVO-lid heeft ze altijd haar loyaliteit sterk gehouden naar Europa toe, in plaats van het Midden Oosten.
Feit is, dat Turkije haar zwaartepunt niet heeft veranderd, maar dat het Turkse systeem aan het veranderen is.
In Turkije is het al zo ver gekomen dat één persoon de beslissingen maakt op politiek vlak, president Recep Tayyip Erdoğan. Er is bijna geen parlement meer en Erdoğan maakt wetten die door zijn kabinet voorbereid worden. Zelfs de religieuze en politieke leider van Iran, Ali Khamanei, heeft niet zoveel macht in handen.
Elke revolutie brengt haar eigen taal en geschiedenis voort. Om het Iraans regime te begrijpen, is het cruciaal op te merken dat de straten en pleinen van Teheran genoemd zijn naar de martelaren die gevallen zijn tijdens de Iranese revolutie en de Iran-Irak oorlog.
“Een coalitie van islamisten en seculieren”
Gelijkaardige ontwikkelingen zien wij wanneer wij ons vandaag richten op Istanbul. Na de gefaalde coup van 15 juli, kunnen we vaststellen dat hetzelfde in ontwikkeling is. Als eerst werd de ‘Bosphorus Brug’ omgedoopt tot de ‘Brug der Martelaren’. De trend zet zich tot vandaag nog voort. Zo zijn er vele parken, heuvels en straten die de naam dragen van de martelaren die gevallen zijn tijdens terreuraanslagen en de gefaalde coup. Het nieuwe systeem dat plaatsneemt in Turkije, is gebouwd op nieuwe gebeurtenissen. Met de bedoeling deze constant ter herinnering te brengen aan de burgers.
De Iraanse revolutie werd geleid door een coalitie van islamisten en seculieren, maar na de Iran-Irak oorlog hebben deze eersten de macht overgenomen in Iran. Ter ere van het moederland moesten in naam hiervan communisten geëxecuteerd worden in gevangenissen en werden er ‘vrijwillige demonstranten’ ingezet om het volk te terroriseren die in opspraak durfden te komen tegen dat beleid. In de beginfase, was het niet het leger, noch de politie die erop toezagen dat de hoofddoek gedragen werd of mensen gealcoholiseerd waren. Het waren ‘enthousiastelingen’ die hadden gezworen het nieuwe regime te beschermen. Zij waren niet enkel islamisten, zij waren tevens fervente nationalisten.
Uiteraard, ons land is uniek en elke natie leeft zijn eigen lot. Echter zijn de gelijkenissen en de veranderingen die plaats hebben gevonden in Iran, en nu in Turkije sterk gelijkend. Soms waren beiden landen gelukzalig in het leren van elkaars fouten, soms ook niet.
Hurriyet
NEVŞİN MENGÜ is een columniste en de auteur van deze opinie.
