Het was nog maar drie maanden geleden dat president Donald Trump opschepte over sancties die bedoeld waren om de Turkse economie lam te leggen. Vorige week maandag werd Turkije een van de acht landen die een uitzondering kregen op de sancties die bedoeld zijn om de Iraanse economie lam te leggen.
Toegegeven, in de tussentijd, gebeurden een paar dingen. Om te beginnen stond president Recep Tayyip Erdogan vorige maand eindelijk toe dat de Amerikaanse dominee Andrew Brunson zijn gevangeniscel verliet en terugkeerde naar huis. Zijn gevangenschap was een grote ergernis voor Trump die geloofde dat Erdogan zich had teruggetrokken uit een eerdere overeenkomst om hem vrij te laten.
De vrijlating van Brunson kwam toen Erdogan enige leverage had door de moord op de Saoedische columnist Jamal Khashoggi van de Washington Post in het Saoedische consulaat in Istanbul. De regering van Erdogan heeft een maand lang de details van die Saoedische misdaad uitgelekt, maar moet nog steeds een geluidsopname van de misdaad zelf vrijgeven. (edit: ondertussen werd de geluidsopname vrijgegeven)
Voeg daar het besluit van Erdogan aan toe om zijn anti-Amerikaanse retoriek af te zwakken. Hij was “uitdagend en uitgesproken” over de Iraanse sancties, zegt Aykan Erdemir, een voormalig lid van het Turkse parlement en geleerde bij de Foundation for the Defense of Democracies. Niet langer. De Turken zijn niet helemaal gestopt met het kopen van Iraanse olie, maar ze kopen er minder van.
De positie van de VS ten opzichte van Turkije is ook verzacht – het gaat verder dan het verlenen van een vrijstelling van de Iraanse oliesancties aan Turkije. Het Amerikaanse Ministerie van Financiën hief sancties met betrekking tot de aanhouding van Brunson vorige week op. Die sancties waren opgelegd aan twee hoge Turkse ambtenaren.
Zo zou het gemakkelijk zijn om de vijandigheid van afgelopen zomer tussen Ankara en Washington als slechts een piep op de radar te zien. Zoals een hoge Turkse ambtenaar me maandag vertelde, is de nieuwe toon van de Amerikaans-Turkse relaties “zoals ze moet zijn”. Hij voegde eraan toe: “Wat er voordien gebeurde was een anomalie. Dit is normaal”.
En toch zijn er nog steeds veel onregelmatigheden en ergernissen in de relatie tussen de VS en Turkije. Een dergelijk voorbeeld is het geval van Serkan Golge, een Turks-Amerikaanse NASA-wetenschapper die, net als Brunson, in 2016 werd gearresteerd tijdens arrestaties van vermeende aanhangers van een poging tot een militaire coup. Brunson is vandaag de dag vrij, maar Golge – samen met twee andere Turkse staatsburgers die voor het Amerikaanse consulaat in Istanbul werkten – blijft in hechtenis.
Het Russische S-400 luchtverdedigingssysteem
Dan is er de Turkse aankoop, vorig jaar afgerond, van het Russische S-400 luchtverdedigingssysteem. Dit is een probleem omdat Turkije lid is van de NAVO en de belangrijkste tegenstander van de NAVO tegenwoordig Rusland is. De Turken blijven ook werken tegen de Koerdische bondgenoten (YPG) van Amerika in Syrië en hebben onlangs hun posities in het noorden van Syrië beschoten.
Tenslotte is er Iran zelf. De laatste keer dat de VS secundaire sancties op de Iraanse olie-export oplegde, was de door de staat geleide Halkbank betrokken bij de grootste intrige om sancties te ontwijken in de geschiedenis. In mei heeft een Amerikaanse rechtbank een leidinggevende van die bank de gevangenis ingestuurd voor zijn betrokkenheid bij het schandaal.
Tijdens het weekend zei Erdogan dat hij Halkbank besprak in een telefoongesprek met Trump. Ondertussen arresteerden de Turkse autoriteiten een van de getuigen van de openbare aanklager in die zaak voor het overtreden van bouwvoorschriften in zijn villa in Istanbul.
Misschien heeft Trump een plan om Golge, Halkbank, de S-400 en de Turkse militaire beschietingen in Syrië aan te pakken. Maar tot nu toe lijkt het erop dat Erdogan wordt beloond voor het vrijlaten van een Amerikaanse dominee die nooit had moeten worden vastgehouden en voor het onthullen van een Saoedische moord die nooit toegelaten had mogen worden.
