De geschiedenis van de Turkse koffie gaat terug tot de 15de eeuw. Koffie is meer dan gewoon een drankje voor de Turken. Het is een symbool van vriendschap, een middel om de toekomst te voorspellen en een excuus om te roddelen. Een kop koffie herinner je je veertig jaar lang, luidt een oud Turks gezegde.
1. Eerst ontdekt in Ethiopië
Turkse koffie is eigenlijk niet Turks. Het werd eerst ontdekt in de regio Kaffa in Ethiopië en vond vervolgens zijn weg naar Jemen in de 15de eeuw. Vanuit Jemen bereikte de koffie Istanbul en verspreidde zich toen verder naar Europa. Dus het is juist om te zeggen dat de Europeanen de koffie van de Ottomanen hebben overgenomen. Bovendien werd de allereerste koffiewinkel uit de wereldgeschiedenis geopend in de wijk Tahtakale in Istanbul.
2. Fijngemalen koffiebonen
Hoe het gemaakt wordt: Om Turkse koffie te maken heb je nodig: fijngemalen koffiebonen, koud water, suiker – zo veel als je zelf verkiest – en een speciale koffiepot die ‘cezve’ wordt genoemd. Een cezve is een kleine pot met een lang handvat, meestal van koper of messing, die speciaal ontworpen is om Turkse koffie te maken. De koffie wordt langzaam gekookt zodat er veel schuim op komt. Deze methode dateert uit de Ottomaanse periode, wat de koffie typisch Turks maakt.
3. Schuim staat voor kwaliteit
Schuim maakt het verschil: in de Turkse cultuur wordt koffie zonder schuim niet geapprecieerd; schuim staat voor koffie van goede kwaliteit. Het is goed mogelijk dat je iemand hoort vragen om een mooie, dikke schuimlaag wanneer hij een kop Turkse koffie bestelt. Maar het belangrijkste is dat het helpt om de koffie lang warm te houden.
4. Een glas water
Er wordt altijd een glas water bij geserveerd en dat heeft verschillende redenen. Turken leggen hun gasten graag in de watten. Observeren wat de gasten eerst drinken, is een beleefde manier om te weten te komen of ze honger hebben of niet. Als de gast eerst van het water drinkt en dan pas van de koffie, betekent dat dat hij honger heeft en gaat de gastheer het eten klaarmaken. Ten tweede wordt het vóór de koffie gedronken zodat je hem goed proeft en erna zodat de koffiesmaak niet blijft hangen. Tijdens de Ottomaanse periode was het ook een middel om te weten te komen of de koffie die de sultan kreeg aangeboden al dan niet vergiftigd was.
Het eten dat de sultan voorgeschoteld kreeg, werd getest door de ‘çeşnicibaşı’, een bediende die al zijn maaltijden voorproefde. Maar omdat Turkse koffie slechts voor één persoon gemaakt wordt, moest de sultan hem zelf testen, door een beetje water in de kop te gieten. Als de koffie borrelde zodra hij met het water in aanraking kwam, dan was hij giftig.
5. Het koffiedik in de kop
Het is de enige koffie die wordt geserveerd met het koffiedik in de kop. Het koffiedik dat achterblijft in de kleine kopjes Turkse koffie wordt vooral gebruikt om de toekomst te voorspellen. Als je je kopje hebt leeggedronken, kan je het schoteltje er bovenop leggen. Vervolgens doe je een wens en dan draai je het kopje om, zodat de laag koffiedik patronen vormt op het schoteltje. De waarzegger laat het kopje dan afkoelen en interpreteert vervolgens de patronen. Vandaag bestaan er in Turkije applicaties voor de mobiele telefoon, waarbij je een foto van je koffiedik kan doorsturen en die wordt vervolgens door een echte waarzegger geïnterpreteerd.
6. Gezouten koffie
Gezouten koffie voor de bruidegom: koffie speelt ook een belangrijke rol in een andere Turkse traditie. Als een aanstaande bruidegom samen met zijn familie naar de vader van de bruid komt om haar hand te vragen, krijgt hij gezouten koffie voorgeschoteld. Naar verluidt was het vroeger zo dat als het meisje niet wou trouwen met de jongen, ze veel zout in zijn koffie deed. Dat betekende dat ze het aanbod afsloeg. Maar doorheen de jaren is het aantal gearrangeerde huwelijken afgenomen en daardoor is ook de traditie veranderd. Nu drinkt de bruidegom sowieso koffie met veel zout tijdens de ceremonie.
7. Turks fruit
Serveren met Turks fruit – ‘lokum’: een andere manier om discreet te peilen of de gast tevreden is, is om lokum te serveren bij de koffie. Als de gast tevreden is over zijn gastheer eet hij de lokum. Deze traditie bestaat nu niet meer, maar toch wordt bij Turkse koffie nog dikwijls een extraatje geserveerd, zoals chocolade.
8. Voordelen voor je gezondheid
Het is een geweldige antioxidant: Turkse kofie heeft veel voordelen voor je gezondheid. Het houdt het cholesterolniveau in je bloed onder controle, vermindert het risico op kanker en dient als pijnstiller voor hoofdpijn.
9. UNESCO
