Foto: Mensen in Ankara dragen maskers om de verspreiding van het coronavirus in te dammen (27 juni 2020)
Zijn personen met een niet-westerse achtergrond oververtegenwoordigd onder de mensen die het dodelijke coronavirus oplopen en daar ernstig ziek van worden?
Afgelopen voorjaar waren daar de eerste aanwijzingen voor, zij het niet zo sterk als in andere westerse landen.
Nu tijdens de tweede coronagolf zijn die aanwijzingen er volgens sommigen opnieuw en nog iets nadrukkelijker dan eerst. Al zijn ze nog niet eenduidig en is er nog veel wetenschappelijk onderzoek nodig om concrete resultaten te krijgen.
Volgens Patricia Heijdenrijk, directeur van Pharos, heeft het probleem meer context nodig: “Wat ik jammer vind, is dat er veel aandacht gaat naar personen met een migratie-achtergrond. Eigenlijk is het belangrijker om te zien dat dit vaak gaat over mensen in achterstandswijken.
Die zijn vaak klein behuisd, zijn in praktische beroepen werkzaam en hebben minder financiële middelen om bijvoorbeeld dingen te laten bezorgen. Zij hebben het daardoor moeilijker om zich aan de coronamaatregelen te houden”.
Afgelopen weekend vertelde het hoofd van de IC-afdeling van het Amsterdamse VUmc aan het radioprogramma Argos dat hij de ‘indruk’ heeft dat het merendeel van de coronapatiënten op de IC’s een migratieachtergrond heeft. Arman Girbes, hoofd van de intensive care-afdeling van het VU Medisch Centrum in Amsterdam, zei dat hij er met een aantal andere ziekenhuizen in de vier grote steden over heeft gesproken en dat zijn waarneming daar wordt gedeeld.
Vandaag benadrukte Ernst Kuipers van het Erasmuc MC echter dat dit niet geldt voor zijn ziekenhuis. Ook de andere ziekenhuizen binnen en buiten de Randstad waarmee de publieke omroep NOS eerdercontact had, herkennen het beeld niet, vinden het nog te vroeg voor conclusies, of vinden de vraag niet relevant.
“Een IC-patiënt is een IC-patiënt”, reageert het Diakonessenhuis in Utrecht. Het Amphia Ziekenhuis in Breda laat weten: “Vanwege de privacy kunnen we geen antwoord geven op deze vragen. Een migratie-achtergrond wordt ook niet geregistreerd.”
Zijn er meer indicaties dat etniciteit een rol speelt?
Een vergelijkbare observatie kwam vandaag van RTL, dat had uitgezocht dat in 39 sociaal zwakkere wijken in de grote steden meer mensen dan gemiddeld positief worden getest. In wijken als Nieuw-West en Zuidoost in Amsterdam wonen relatief veel laagopgeleide en armere mensen, inclusief minderheden.
Ook daar echter zijn nog geen definitieve conclusies uit te trekken, opnieuw vanwege het feit dat de achtergrond van zieke mensen in Nederland niet wordt vastgelegd. Joke Padmos van de GGD Amsterdam Amstelland:
“De belangrijkste factor voor de besmettingen hier, ook in stadsdelen als Nieuw-West en Zuidoost, zijn jongeren en jongvolwassenen, tot 30 jaar. In die stadsdelen wonen ook veel studenten. Er wordt wel gezegd dat er besmettingen zijn door bruiloften en feesten, maar dat zien wij niet. Wij zien juist dat veel feesten zijn afgezegd. Moskeeën zitten ook niet vol.”
Nederlandse cijfers
Het CBS berekende afgelopen mei dat er in de eerste zes weken van de corona-uitbraak 47 procent meer mensen dan normaal overleden met een niet-westerse migratieachtergrond, bijvoorbeeld uit Turkije en Marokko.
Onder mensen met een Nederlandse achtergrond was dat percentage 38 procent. Een kleiner verschil dan in andere westerse landen.
Actief in slachthuizen
Bij mensen met een westerse migratie-achtergrond, zoals Oost-Europeanen, was de ‘oversterfte’ 49 procent. “Zij zijn vaak actief in bijvoorbeeld slachthuizen”, verklaart epidemioloog Rosendaal.
“Daar werk je bovenop elkaar en was het vervoer ernaartoe vaak in volle busjes.”
Onderzoek naar de achtergronden van overleden in de huidige tweede golf heeft het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) echter nog niet gedaan. Er lopen wel studies naar onder meer de gevolgen van de crisis voor verschillende bevolkingsgroepen.
