“Meeste Syrische Koerden in de Jazira zijn tegen YPG/PKK”

Het is maandagavond acht oktober. We zitten op bankkussens op de grond bij een gastvrije Syrisch Koerdische familie in Amouda, in Noordoost-Syrie, tegen de Turkse grens.

Het was het weekend waarin Turkije Noordoost-Syrië aankondigde binnen te vallen. We komen daarom vervroegd uit Ra’s al-Ayn waar inderdaad twee dagen later Turkije met door haar getrainde en gefinancierde Turkmeense en Arabische brigades binnenviel.

Omdat de Syrische YPG milities, die Turkije gelijk schakelt aan de PKK, terug te dringen vanaf de grens. Je zou denken dat onder deze dreiging, en ja mensen waren bang voor wat er komen zou, mensen die Koerdische YPG milities een warm hart toedragen.

Maar dat was (tot mijn verbazing) meestal niet het geval. De Syrische Koerden zijn allemaal tegen een Turkse invasie, maar de overgrote meerderheid is ook tegen de PYD/YPG. Hoe komt dat?

De reden die het vaakst terugkwam in de gesprekken met Syrische Koerden, in Syrië en buiten Syrië zoals in Iraaks Koerdistan, Turkije en Nederland, was de gedwongen dienstplicht voor YPG tegen een heel kleine vergoeding terwijl er letterlijk levensgevaarlijke risico’s tegenover staan.

Jonge mannen (en ook minderjarigen) uit de steden bij de Turkse grens moeten op dit moment de Omar olie velden bewaken bij Deir al-Zour (in geheel Arabisch gebied) tegen IS cellen.

Een moeder met een zoon daar verwoorde het zo: “Hoe kan mijn zoon zien of een Arabier IS is of niet? Bovendien kan hij niet met een wapen omgaan, in tegenstelling tot de ervaren IS’ers. “De dienstplicht geldt voor 18 tot 30-jarigen en duurt een jaar een maand” volgens de jonge mannen.

“En van het geld kun je je gezin niet onderhouden, vertelde een jongeman van 29 die wee een week daarvoor spraken, en die zoveel mogelijk binnen bleef. Hij ging vertelde dat hij zich enkel per auto naar zijn zaak op de markt verplaatst, uit angst gearresteerd te worden en alsnog de dienstplicht aan te gaan. Op de markt heeft hij een werkplaats waarin hij auto’s repareert.

“Ze leggen een arm onder je schouder en nemen je mee, vanuit parken, vanaf de straat. Ik kan het me niet veroorloven, ik moet mijn vrouw, kind, moeder en zus onderhouden. Ik kan mijn zaak daarom niet stopzetten.

Ik heb geen Syrisch paspoort (Het Assad regime gaf lang niet alle Syrische Koerden de nationaliteit mogelijk om de aantallen Koerden kleiner te houden) anders zou ik ook nog eens voor de regime dienstplicht op worden geroepen.”

Andere Koerdische partij

Met trots wijst naar de grote portret foto van zijn vader die prominent in de woonkamer hangt.  Hij was politiek actief bij een andere Koerdische partij dan de huidige PYD die het nu voor het zeggen heeft.

Zijn vader leeft helaas niet meer. Vele jongemannen vluchtten dit gebied uit vanwege die dienstplicht, vertelden ook ouderen, Koerdische en Assyrische (christenen) ons in verschillende plaatsten in Noordoost-Syrië.

Terug naar de setting op bankkussens op de vloer in een ander huis op 8 oktober. Voor zijn eigen veiligheid laten we ook zijn naam achterwege.

“Ik moest me aansluiten bij YPG in 2017. Het was militaire dienstplicht. Het salaris was 35,000 Syrische Pond per maand. Ongeveer 70 dollar in 2017”

Om tegen IS te vechten?

“Ja, de vliegtuigen bombardeerden en wij gingen vooruit. We kwamen vanaf Al-Karame totdat we halverwege Raqqa bereikten. De Na’im rotonde, die bekende rotonde. Hij stond bekend als de rotonde van de dood.

Ik was drie maanden in Raqqa. Na de bevrijding van Raqqa stopten ze de IS-strijders in een soort container trucks en vervoerden ze naar Deir al-Zour.

Ze omcirkelden hen, en er was een groep die zich doodvocht, en er was een groep die zich overgaf aan het leiderschap van de Internationale Coalitie, en die werden in trucks naar Deir al-Zour gebracht.

Een deel was buitenlands. Tunesiërs, Egyptenaren, Europeanen, maar ook Syriërs, locals. Ik denk dat de helft locals waren en de helft buitenlanders. Ook Saoedi’s, Iraqi’s, Afghanen, overal vandaan. Veel IS-strijders werden dus in trucks gegooid en naar Deir al-Zour vervoerd.

Wij moesten er achter aan rijden zodat ze onderweg niet zouden vluchten en boven ons was een helicopter. We stopten voor Deir al-Zour, bij dorpen, en daar werden ze vrijgelaten.”

De BBC maakte er een rapportage over, The Secret Deal.

Ik was op de hoogte via eerdere interviews met journalisten uit Raqqa en de rapportage van de BBC van deze transporten. Het was wel daarom wel bijzonder om een ooggetuige van deze transporten tegen het lijf te lopen in Amouda, in Noordoost-Syrië.

“Een keer werden we omsingeld door IS in Raqqa. We stonden boven op een gebouw, we bewaakten een punt vanaf het dak van het gebouw. We hadden geen extra ervaren bewakers bij ons. Er kwam een rij zwarte auto’s richting ons gebouw.

Ik had allemaal jongere jongens bij me, 18, 19, 20 jaar. Ze begonnen te huilen. Ik was de oudste. En we wilden er vandoor gaan. Maar een van de jongens die met ons waren was slim.

Hij zei: beweeg niet meer van je plek. We hadden een IPad en een Yasso.”Yasso? “Een silky is dat. Ik kon de leiding informeren over onze situatie en die zei: blijf nog twee minuten.

Twee minuten later brachten ze vliegtuigen en die bombardeerden de auto’s. Elk punt had een Yasso, een Ipad tablet om de locatie te bepalen.”

Het leiderschap, daarmee bedoel je de YPG?

“Ja, en die belden de Coalitie- vliegtuigen in.”

En je was een jaar in dienst?

“Ja.”

Wilde je bij YPG in dienst? 

“Nee, dat wilde ik niet.”

Waarom eigenlijk niet?

“Omdat ik kinderen heb, en een winkel. Ze haalden me uit de winkel.”

Hoe ging dat precies?

“Ze kwamen mijn winkel binnen en namen me mee. Mijn naam stond op een lijst, ik werd gezocht. En ze namen ook mijn jongere broer mee. Hij was op de Omar Olie velden.  Ik heb geen idee wie de winst pakt van de Omar olievelden. Ons inkomen was in ieder geval erg klein, 35,000 SYP.  Daar kan ik mijn gezin niet van onderhouden. Ze nemen mensen mee uit parken, uit publieke ruimtes.”

Uit parken?

“Ja uit parken, ze kijken dan of hij op de lijst staat. Zelfs als iemand geestelijk niet in orde is, is nemen ze hem mee. Pas ze als ze dat uitvinden laten ze hem gaan. Ze laten niemand met rust. Ze stoppen auto’s, jongemannen kunnen niet vanuit Amouda naar Qamishli gaan, ze kennen nergens naartoe gaan, ze arresteren hen en stoppen hen in hun leger. En ook veel minderjarigen worden gepakt.”

Hoeveel minderjarigen zijn er nog?

“Heel veel.”

Een andere jongeman, wiens naam we uit veiligheid ook weglaten, die we spraken was ook net klaar met zijn dienstplicht. Ook hij moest de Omar olievelden in Deir al-Zour bewaken tegen een kleine vergoeding. En ook hij vertelde dat hij dat tegen zijn wil moest doen en behoorlijk bang was daar. Hij stuurde deze foto.

Je wilt niet dat de Turken binnenkomen maar je bent ook niet van plan om YPG te helpen in de strijd?

“Ja, correct. Kijk naar de situatie hier in het Noorden.  Dubbele belastingen, dubbel betalen voor electriciteit en vergunningen, aan regime en PYD, en kijk naar de gedragingen van YPG. Plus de services zijn ook nog echt slecht. De mensen die met hen zijn zijn die zijn dat uit eigen voordeel.”

Hoeveel denk je dat er  op de hand van YPG is?

“Hier in deze stad, Amouda is zo’n 20% met hen. Of minder dan 20%. En Qamishli en Ra’s al-Ayn hetzelfde. Ongeveer 20%.”

Rena Netjes