Onder druk van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft de centrale bank de rente verlaagd, aloewel de inflatie zeer hoog is en de Turkse lira zware klappen krijgt.
De inflatie bedraagt nochtans net geen 20 procent en de lira kreeg de laatste weken zware klappen.
De munt zakte na de renteverlaging naar een historisch dieptepunt.
1 ) Schulden in dollar
Experts merken op dat Turkije veel schulden in dollar heeft.
‘De daling van de lira maakt het moeilijker om die schulden terug te betalen.’
De lira zakte sinds begin dit jaar met 27 procent tegenover de euro en met 33 procent versus de dollar.
Naast de buitenlandse schuld is er de cruciale kwestie van de energie-invoer. Turkije is voor aardgas en aardolie afhankelijk van het buitenland, respectievelijk 99 en 93 procent.
Volgens de gegevens over de buitenlandse handel betaalde Turkije in 2019 41 miljard dollar voor de invoer van energie. Aangezien het verbruik in Turkije blijft toenemen, zijn de prijzen van olie en aardgas wereldwijd in 2021 met meer dan 100 procent gestegen.
2 ) Strijd tegen rente
De Turkse president Erdogan heeft de drie vorige gouverneurs van de centrale bank ontslagen omdat ze weigerden de rente te verlagen. Toch is de renteverlaging opmerkelijk. De rente is veel lager dan de inflatie van 19,9 procent.
De lira kreeg de jongste weken zware klappen omdat Turkije in september en oktober onverwacht de rente verlaagde, terwijl andere groeilanden de rente verhoogden.
De versoepeling van het monetair beleid werd algemeen verwacht, zeker nadat Erdogan woensdag had gezegd dat hij ’tot het einde’ blijft streven naar een lagere rente.
3 ) Centrale bank bevrijden van Erdogan
Beleggers zeiden dat er weinig vooruitzicht was op een blijvend herstel van de lira, tenzij de centrale bank zich op de een of andere manier zou kunnen bevrijden van Erdogans onorthodoxe overtuiging dat hoge rentetarieven de inflatie aanwakkeren in plaats van temperen.
4 ) Verkiezingen in 2023
“De regering wil niet aan de presidentsverkiezingen van 2023 beginnen met een hoge inflatie en hoge werkloosheid”, citeerde het dagblad Hurriyet.
Opiniepeilingen wijzen uit dat de populariteit van Erdogan aan het wegsmelten is tegen de achtergrond van de economische problemen in Turkije, waardoor zijn kansen op herverkiezing afnemen.
Ibrahim Turhan, een voormalige hoge ambtenaar van de Centrale Bank, vertelde dat de regering zich in een spagaat bevindt en “gevangen zit tussen een ramp en het onmogelijke. Het is onmogelijk voor hen om de rente hoog te houden, en dus de inflatie te verlagen, omdat dit te hoge kosten voor hen zou betekenen,” zei hij, verwijzend naar het negatieve effect van hoge rente op economische groei en werkgelegenheid.
“Daarom wordt de tweede optie toegepast: het verlagen van de rente, waardoor de consumptie zal toenemen en een hogere productie mogelijk wordt met goedkopere leningen. Het is een bewuste keuze.”
5 ) Economische groei, dalende koopkracht en hoge inflatie
President Tayyip Erdogan huldigt het onorthodoxe standpunt dat een lagere rente de enige manier is om de inflatie te beteugelen. Niet alleen heeft hij deze keer schijnbaar zijn zin gekregen, maar het hoofd van zijn centrale bank zinspeelde op een nieuwe verlaging volgende maand.
Economen waarschuwen dat Turkije nu een nog hogere inflatie riskeert – mogelijk 30% – en een volledige ineenstorting van de munt, tenzij de koers wordt gewijzigd en de rente wordt verhoogd.
Het Internationaal Monetair Fonds voorspelt dat de Turkse economie dit jaar met 9% zal groeien naarmate ze zich herstelt van de pandemie.
Maar voor huishoudens en consumenten is het een ander verhaal. Met een inflatie die waarschijnlijk richting de 30% gaat dankzij de kelderende economie, wordt hun koopkracht snel uitgehold.
Turken en bedrijven in het land hebben de neiging hun lira om te zetten in dollars en euro’s, vooral in tijden van onrust.
De laatste tijd is er niet veel beweging in gekomen. De dollarisering van de binnenlandse depositobasis schommelt boven de 60%. De echte crisis zou komen als Turken massaal hun geld van de banken beginnen te halen.
Bron: Turkse media
