De Amerikaanse luchtmacht heeft officieel 8 F-35-gevechtsvliegtuigen gekocht die oorspronkelijk bedoeld waren voor Turkije.
Dit is mogelijk omdat Turkije niet langer deelneemt aan het F-35-programma. De toestellen zijn gebouwd door vliegtuigbouwer Lockheed Martin, maar zijn nog niet compatibel met de andere toestellen van de Amerikaanse luchtmacht.
Daardoor kreeg het bedrijf ook een contract ter waarde van 862 miljoen dollar om de vliegtuigen om te bouwen. Bovendien bestelden de Amerikanen nog 6 extra F-35s.
Moskou
In juli 2019 sloten de VS Turkije uit van deelname aan het F-35-programma omdat de Turkse overheid S-400-luchtverdedigingssystemen besteld had in Rusland. De Amerikanen verzochten Ankara eerst nog om de aankoop bij Moskou te annuleren, maar dat gebeurde niet.
Volgens de VS en enkele bondgenoten zou het S-400-systeem niet compatibel zijn met de systemen van de NAVO. Bovendien zou het de systemen van de F-35 kwetsbaar maken voor Russische spionage of andere aanvallen.
Turkije bleef volhouden dat de S-400 niet geïntegreerd zou worden in de systemen van de NAVO, en ook geen dreiging zou worden voor het bondgenootschap.
Hoewel Turkije officieel niet langer aan het F-35-programma deelneemt, worden enkele belangrijke onderdelen voor de vliegtuigen nog tot in 2022 in Turkije gebouwd. Dat maakte Bloomberg eind juni bekend.
Volgens luitenant-kolonel Mike Andrews, woordvoerder van het ministerie van Defensie, werd eind 2019 besloten om bestaande contractuele verplichtingen te blijven nakomen en om de levering verder te zetten van onderdelen waarvoor het contract nog geldt. Op die manier wordt voorkomen dat het annuleren van het contract nadelige gevolgen zou hebben.
Eind mei verscheen er een rapport van de auditdienst van de Amerikaanse overheid. Daarin werd verwezen naar het feit dat het productieproces van de vliegtuigen mogelijk al schade oploopt als gevolg van de uitsluiting.
Volgens bronnen binnen het Pentagon die in het rapport geciteerd worden, werden vliegtuigonderdelen al voor de uitsluiting steeds vaker te laat geleverd, waardoor er tekorten ontstonden.
Wel stelt het rapport dat een overschakeling van Turkse naar andere leveranciers niet zonder risico zal zijn. Die andere leveranciers zouden het komende jaar niet snel genoeg kunnen produceren omdat ze niet vertrouwd zijn met de vereisten van het F-35-programma.