Istanbul, de dichtst bevolkte stad van Turkije, vreest voor een nakend watertekort door de weinige regenval en het steeds hoger wordende verbruik tijdens de pandemie: ondertussen debatteren experts over een omstreden methode
Miljoenen inwoners van Istanbul konden hun ogen niet geloven toen ze begin van deze week wakker werden. Voor het eerst sinds lang weerklonk in de verlaten straten van de stad het getik van regendruppels die uit de lucht vielen.
In normale omstandigheden is regen een vloek voor de Istanbulieten, want het kleinste beetje regen kan het toch al drukke verkeer van de stad tot een hel maken.
Maar de zucht van opluchting kwam niet doordat de straten bijna leeg waren, zonder auto’s en mensen, door de coronamaatregelen. Nee, het kwam omdat de watervoorraad in de metropool bijna op is.
Door de coronapandemie verbruiken de zowat 16 miljoen inwoners van de stad nu meer water. Dus de stuwdammen die de stad bevoorraden konden de vraag nauwelijks bijhouden, en daar bovenop kwam het uitblijven van het regenseizoen.
Vorige week waren de stuwmeren die Istanbul bevoorraden nog maar gemiddeld voor 19% gevuld. Dat is het laagste niveau in 15 jaar, heeft de Dienst voor Water- en Rioleringsbeheer (ISKI) berekend.
De voorbije weken bleken de weersvoorspellingen vaak valse hoop te geven, – de voorspelde regen bleef uit. Toen de weerman vorig weekend voorspelde dat het het grootste deel van de week daarop ging regenen, waren velen dan ook sceptisch. Ze vroegen zich af of het wel zou kloppen en, zo ja, of het voldoende zou zijn om de reserves aan te vullen.
De voorbije maanden heeft burgemeester Ekrem Imamoğlu vaak geprobeerd om de mensen gerust te stellen. Er was geen reden tot paniek, zei hij, want er konden steeds verder afgelegen waterbronnen worden aangeboord als de voorraad zou op geraken.
Toch bleef hij waarschuwen voor de komende maanden, omdat de lange termijnoplossingen nog niet op punt staan. Eén daarvan is het Melen-project: een grootschalig project waarbij een dam gebouwd wordt op de gelijknamige rivier. Vervolgens wordt het water via een pijplijn naar Istanbul gevoerd.
Maar experts waren het daar niet mee eens. Volgens hen gaat het nog een paar jaar langer duren voor Imamoğlu’s oplossing in werking kan treden. Om een nakend watertekort af te wenden, stelden zij een hoogst ongewone oplossing voor.
De ‘regenbom’
Het genereren van regen wordt ook weleens informeel ‘regenbommen’ genoemd. De methode gaat als volgt: je verspreidt kleine deeltjes zilverjodide en droog ijs in een wolkenformatie. Daarvoor gebruik je vliegtuigen, raketten of generatoren op de grond.
De zilverjodide trekt vocht aan en zorgt ervoor dat de waterdamp van de wolken condenseert tot druppels. Op die manier wordt als het ware regen gemaakt.
“De mensen blijven het ‘regenbommen’ noemen, omdat het een hele oude techniek is. Vroeger gebruikte men daar meestal raketten voor,” zegt professor Orhan Şen van de Technische Universiteit van Istanbul, departement meteorologisch ontwerpen.
“Het is eigenlijk een manier om meer regen te krijgen. Bedoeling is om water in de wolken om te vormen tot regen. Er zitten minuscule druppeltjes waterdamp in de wolken. Die moeten samensmelten tot grotere en zwaardere druppels, zodat ze naar beneden vallen door de zwaartekracht,” legt hij uit in een interview met het persagentschap Demirören (DHA).
Als er maar weinig druppels zijn, die ergens ver van elkaar in de lucht zweven, ontstaat er geen regen, zelfs al zit de lucht vol donkere wolken. Dat is het ideale moment om deze techniek toe te passen, volgens Şen.
Maar deze technologie kan geen regen doen vallen uit een wolkeloze hemel, waarschuwt hij.
“Het regenseizoen gaat nog twee of drie maanden duren, maar het blijft koffiedik kijken hoeveel regen er zal vallen. Van oktober tot januari is er maar half zo veel regen gevallen als in een gemiddeld seizoen. Onze boodschap is: je kan 30% meer regen produceren. Dat is haalbaar.”
Het proces wordt discreet gebruikt in meer dan 50 landen, van Mali tot India en Puerto Rico. Er is onder wetenschappers echter discussie over de effectiviteit ervan.
Leugenbom
Wetenschappers en academici blijven het oneens over de vraag of deze techniek een statistisch significant verschil kan maken in de hoeveelheid neerslag die valt. Verschillende studies spreken elkaar tegen wat dat betreft.
“De zogenaamde regenbom is letterlijk een leugenbom. Het is een leugen, verzonnen om hoop te verkopen aan ontwikkelingslanden zoals wij.”
