Miljoenen kijkers in Zuid-Amerika keken vol spanning naar twee Turkse acteurs die samen op het strand zitten en elkaar in de ogen kijken. “Ik ben bang om je kwijt te raken” zegt Kerim, terwijl hij Fatmagül vast houdt en haar haar streelt. “Je angst is ongegrond,” antwoordt Fatmagül, met een doordringende blik naar hem kijkend, voor ze beginnen te kussen.
Dit is een scene uit de Turkse telenovelle “Wat is de schuld van Fatmugül? (Fatmagül’ün Sucu Ne?)”. De serie werd gedubd in het Spaans en Portugees en is een grote hit doorheen het Zuid-Amerikaanse continent.
In Argentinië alleen werd de serie door meer dan 12 miljoen kijkers gevolgd. De serie is verre van een uitzondering; het is één onderdeel van een groeiend aantal Turkse tv-series die deel uitmaken van de meest bekeken programma’s op het continent. Zo was in Chili de Turkse tv-serie “1001 nachten”, het meest bekeken programma in 2014. De vraag is natuurlijk waarom Turkse tv-programma’s zo populair zijn in een continent dat duizenden kilometers van Turkije is verwijderd?
Conventionele liefde
Marcela Mera, een Chileense vrouw van 42 die in de hoofdstad Santiago woont is een toegewijde kijker van Turkse drama’s. Volgens haar kan men zich beter identificeren met de Turkse series dan met Amerikaanse soaps. De series zijn niet ‘overgeseksualiseerd’ zoals de Amerikaanse Hollywood-series maar tonen een meer conventioneel beeld van de liefde.
“Ondanks de afstand lijken onze culturen best veel op elkaar,” aldus Marcela. “De Turkse producties zijn van een hoge kwaliteit en vermijden de Hollywood clichés en stereotypen. Wanneer ik deze drama’s ben beginnen te volgen realiseerde ik mij dat ik het geweld en de seks in Amerikaanse TV-series beu was”.
Turkse tv-nachten
Ivette Sanchez, een 23 jaar oude studente uit de Peruviaanse hoofdstad Lima, is een andere grote fan van Turkse telenovelles: “Ik kom vaak samen met mijn vrienden om ‘Turkse tv-nachten’ te organiseren, waarbij we naar de series kijken en heel de nacht kunnen kletsen. De scenario’s zijn goed doordacht en de productiekwaliteit is van een uitzonderlijk hoge kwaliteit. Bovendien zijn de acteurs heel knap, we hebben elk onze eigen favorieten.”
Een omzet van 225 miljoen Euro
De populariteit van Turkse series in Zuid-Amerika valt samen met de razendsnelle groeiende export van de Turkse televisie-industie in het buitenland. Volgens de Turkse handelsvereniging TEA, verdiende Turkije vorig jaar 225 miljoen Euro aan de export van deze series. Dit is een onwaarschijnlijke groei als men dit vergelijkt met cijfers van het eerdere decennium: in 2004 bedroeg de winst een schamele 9000 Euro.
Turkse telenovelles worden vandaag door meer dan 400 miljoen kijkers bekeken en de series worden in meer dan 140 landen uitgezonden. De Turkse tv-export moet wel een inhaalmanoeuvre maken als het de Britse televisieseries wil bijbenen. Vorig jaar verdiende het Verenigd Koninkrijk maar liefst 1.4 miljard Euro aan de export van haar televisieseries. Dit is een uitdaging die Turkije wil aangaan en de Turkse handelsvereniging voorspelt dat de tv-export tegen 2023 een omzet zal genereren van 900 miljoen Euro.
Migratieverhalen
Zuid-Amerikaanse kijkers hebben de Turkse series omarmd en het grootste gedeelte van de omzet is dan ook afkomstig uit de export naar deze landen. Dit heeft volgens Burhan Gun, voorzitter van de Turkse televisie en cinema gilde, verschillende oorzaken:
“Eerst en vooral is er de uiterlijke gelijkenis tussen Zuid-Amerikanen en Turken. Turkije is een multicultureel land en de acteurs hebben vaak een gemengde etnische achtergrond. Verder komen maatschappelijke veranderingen die vandaag zeer actueel zijn in Zuid-Amerika aan bod in de series. “In veel Turkse tv-series komt het thema van de migratie van rurale gebieden naar de stad voor. In de series komen de uitdagingen die de urbanisatie teweegbrengen ook aan bod. Dit is een belangrijk thema in ontwikkelingslanden maar het komt in westerse producties nauwelijks voor.”
Verleidelijke moderniteit
Turkse telenovelles zijn het onderwerp geweest van verschillende studies van Omar Al-Ghazzi, een docent journalistiek aan de universiteit van Sheffield. Volgens de docent bieden de series een vorm van ‘verleidelijke moderniteit’ aan: “De series tonen een heel verkoopbaar beeld van een comfortabel middenklasse leven, dat bovendien toegankelijk en cultureel relevant is voor veel mensen.”
Presidentiële kritiek
Ondanks dat het succes van de Turkse telenovelles ongetwijfeld verwelkomd wordt door de Turkse president Reccep Tayyip Erdogan, mede omdat ze het internationaal imago en reputatie van het land ten goede komt, benadrukt de industrie dat ze volledig onafhankelijk is van de staat en geen staatssteun ontvangt.
De Turkse tv-producties vormen soms ook een onderwerp van kritiek van de Turkse president. In 2012 uitte de president zijn ongenoegen over de soap ‘de prachtige eeuw (Muhtesem Yuzyil)”. De president was niet akkoord met het feit dat een sultan uit de zestiende eeuw werd afgebeeld als een een hevige drinker en vrouwenversierder.
Overal was er Turks eten en Turkse vlaggen
Terug naar Zuid-Amerika: Alper Akosman is een 28 jarige Turkse zakenman die in Chili woont. Volgens hem zorgt de populariteit van de Turkse series ervoor dat de Chilenen geïnteresseerd zijn in Turkije. Alper voegt hieraan toe dat hij recentelijk nog naar een benefietavond is geweest met als thema ‘Turkse tv-series’: “Overal was er Turkse muziek, Turkse vlaggen en Turks eten. De aanwezigen bleven me maar vragen hoe en of ze in contact konden komen met de acteurs zodat ze deze een bericht konden sturen. Het is echt ongelooflijk dat deze series iets teweeg hebben gebracht dat niet door diplomatie tactieken kon worden bereikt.”
Ijsbreker tijdens diplomatische missies
Meneer Arslan vergezelde de Turkse president tijdens zijn reizen naar Chili en Peru. Volgens hem waren de telenovelles telkens geweldige ijsbrekers tijdens diplomatische vergaderingen: “In Peru vertelde een persoon me nog hoeveel gelijkenissen er zijn tussen onze twee landen, ondanks de verschillende culturen en religies .”
bbc.com
