Het hoogste gerechtshof van Turkije heeft geoordeeld dat verplichte godsdienstlessen in strijd zijn met de vrijheid van godsdienst.
De uitspraak van het Constitutioneel Hof van vorige week volgt op een lange juridische strijd van Huseyin El, die zijn dochter meer dan tien jaar geleden uit de leerplicht wilde halen omdat de inhoud ervan niet strookte met zijn religieuze overtuigingen.
De schooldirecteur drong erop aan dat Nazli Sirin El, toen vierdejaars, de cursus zou volgen omdat alleen christelijke en joodse burgers van Turkije konden worden vrijgesteld.
Nazli Sirin El is geen van beide. Zij en haar vader zijn Alevieten, een tak van de Islam waarvan de gelovigen hun godsdienst in een cemevi houden, in plaats van in een moskee, met mannen en vrouwen naast elkaar.
Maar El hield vol dat het er weinig toe deed of hij aleviet, jood of atheïst was en betwistte het concept van verplichte godsdienstlessen en zijn recht om zijn kind ervan te weerhouden ze bij te wonen.
“We voerden aan dat het dwingen van een ouder om zijn geloof te openbaren of te documenteren ook een schending is van artikel 24 van de grondwet, dat zegt dat niemand gedwongen kan worden om religieuze overtuigingen te openbaren,” vertelde zijn advocaat Esra Basbakkal.
De eerste rechtbank in Ankara oordeelde 13 jaar geleden in het voordeel van El en zei dat hij het recht had om zijn dochter uit de klas te halen op basis van de nationale wetgeving, internationale verdragen en een gelijkaardige uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg.
Maar het ministerie van Onderwijs ging tegen de zaak in beroep bij de Raad van State, die de beslissing terugdraaide. Uiteindelijk belandde de zaak in 2014 op het bureau van het Grondwettelijk Hof.
Acht jaar later oordeelde het Grondwettelijk Hof op 7 maart dat de afwijzing van het verzoek van de vader om zijn kind uit de klas te halen een schending was van het recht van ouders om hun minderjarige kinderen te laten onderwijzen volgens hun religieuze en spirituele overtuigingen. De weigering van de school om El uit de klas te halen vormde een schending van de vrijheid van godsdienst en geweten die in artikel 24 is verankerd, aldus de uitspraak.
Conservatieven in Turkije
De conservatieven in Turkije spuwden venijn over de uitspraak. “Schandalige beslissing van het Constitutioneel Hof”, kopte de aartsconservatieve Yeni Akit.
“Godsdienstlessen voor de jeugd van deze door de islam gevormde landen bestempelen als een schending van de mensenrechten is niets anders dan verraad. Ons volk zou een dergelijk verraad niet toestaan,” twitterde Mehmet Akif Yilmaz, een regerende afgevaardigde van de Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (AKP) en lid van de onderwijscommissie van het parlement.
1- Adı “Barış” olan, insanlığa kardeşliği, eşitliği ve iyiliği yaymayı öğreten yüce dinimiz İslam’ın okullarımızda neslimize öğretilmesi “insan hakları ihlali” imiş.
Anayasa Mahkememiz böyle buyurmuş.
Türkiye Müslümanlarına Ramazan hediyesi.
Yazıklar olsun!— Mehmet Akif YILMAZ (@makif_yilmaz) April 10, 2022
Godsdienstlessen in Turkije waren tot de militaire staatsgreep van 1980 vrijwillig. Het militaire regime onder leiding van generaal Kenan Evren veranderde niet alleen de wekelijkse milde godsdienstlessen op middelbare scholen in verplichte lessen, maar graveerde de verandering ook in de grondwet van 1982.
Het doel was ogenschijnlijk de leerlingen wetenschappelijke, objectieve en onbevooroordeelde kennis van de islam bij te brengen in streng gecontroleerde lesprogramma’s om hen te wapenen tegen drogredenen, mythen en fanatisme.
In werkelijkheid werd in de lessen vooral een soennitische islam verkondigd, wat onbehagen opriep bij de alevieten van Turkije en veel seculier denkende ouders, die vonden dat in de lessen meer godsdienstige geschiedenis dan islamitische verplichtingen moesten worden onderwezen.
De verplichte lessen zijn een van de barometers geworden van de geleidelijke ommekeer van het seculiere onderwijs dat door de vroege republikeinse regeringen in Turkije werd ingevoerd, vooral nadat de AKP-regering in 2002 aan de macht kwam.
Met de invoering van een nieuw schoolsysteem in 2012 kwamen er meer religieuze scholen en werden nieuwe facultatieve religieuze cursussen ingevoerd: Koran, Leven van Profeet Mohammed en Basiskennis Religie.
Voor advocaat Basbakkal is de beste juridische optie om de lessen vrijwillig te maken. Maar gezien de houding van de regering om een vrome generatie te creëren en nog meer religieus onderwijs verplicht te stellen, lijkt dat onwaarschijnlijk.
In september kondigde Diyanet aan dat het zou proberen verplichte Koranlessen voor kleuters in te voeren. In verschillende steden zijn proefcursussen aan de gang.
Bron: Turkse media
