President Joe Biden staat op het punt om als eerste Amerikaanse president in 40 jaar de zogenaamde Armeense kwestie te erkennen als genocide, een politiek gemotiveerd besluit die de toch al wankele relatie met Turkije, een NAVO-bondgenoot, in gevaar kan brengen.
Biden’s uitspraak, zei de persoon op voorwaarde van anonimiteit, zal waarschijnlijk samenvallen met de zogenaamde “Armeense Genocide Herdenkingsdag van zaterdag”.
Met de verklaring zou Biden een belofte nakomen die hij in zijn campagne had gedaan.
Een dergelijke verklaring zal vrijwel zeker een snelle reactie uitlokken van Turkije, de opvolgerstaat van het Ottomaanse Rijk.
Betwisting cijfer
Turkije erkent dat veel Armeniërs die in het Ottomaanse Rijk woonden tijdens de eerste wereldoorlog zijn gedood bij gevechten met Ottomaanse troepen, maar betwist de cijfers en ontkent dat de moorden systematisch werden georkestreerd en een genocide vormen.
De relatie tussen Biden en Erdoğan heeft een moeizaam proces gekend. Na meer dan drie maanden presidentschap heeft Biden nog niet met hem gesproken.
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavuşoğlu zei deze week tegen de nieuwssite Haberturk dat de woorden van Biden geen rechtsgevolgen hebben en de relatie tussen de V.S. en Turkije alleen maar zullen schaden.
“Als de Verenigde Staten de banden willen verslechteren, is de beslissing aan hen,” zei hij.
De president van Turkije, Recep Tayyip Erdoğan, heeft uitgehaald naar andere landen die de zogenaamde Armeense kwestie tot genocide hebben verklaard.
Armeense Amerikanen
Door te breken met voorgangers die gematigder taal gebruikten, zou Biden dat etiket opplakken, waarop sommige Armeense Amerikanen al lang zitten te wachten.
De Turks-Amerikaanse betrekkingen zijn al gespannen geweest over het besluit van Turkije om een luchtverdedigingssysteem van Rusland te kopen, wat de regering-Trump ertoe bracht ongekende sancties op te leggen aan een lid van de NAVO.
Tijdens de presidentscampagne van vorig jaar beloofde Biden “de Armeense Genocide te erkennen en van de universele mensenrechten een topprioriteit te maken”.
President Barack Obama had in 2008 een soortgelijke belofte gedaan.
Maar in de acht jaar van zijn ambtstermijn heeft hij verklaringen afgelegd waarin hij de gebeurtenissen van 1915 “een tragedie”, een “massale gruweldaad” en een “verschrikking” noemde – maar geen genocide.
President Ronald Reagan was de laatste Amerikaanse leider die in een proclamatie van 1981 van een genocide sprak, maar onder druk van Turkije krabbelde hij terug
Turkije houdt vol dat het Ottomaanse regime slechts van plan was Armeniërs te hervestigen en niet hen te doden – een standpunt die door vele historici wordt erkend.
Eerder dat jaar zei Erdogan in een Twitter-post: “De verplaatsing van de Armeense bendes en hun aanhangers, die de moslimbevolking, waaronder vrouwen en kinderen, in Oost-Anatolië hebben afgeslacht, was de meest redelijke actie die in zo’n periode kon worden ondernomen.”