Turkije maakt zich naar verluidt op om met China samen te werken bij de aanleg van een kunstmatige waterweg parallel aan de Bosporus, een project dat waarschijnlijk gevolgen zal hebben voor Rusland en de Verenigde Staten in de Zwarte Zee.
Turkije blijft in een aantal strategische kwesties klem zitten tussen het Westen en Rusland, aangezien er berichten zijn dat China een leidende rol op zich zou kunnen nemen in de financiering en de bouw van een controversiële Turkse waterweg naar de Zwarte Zee.
De aankoop van Russische luchtverdedigingssystemen door Turkije, rechtszaken van de VS tegen een Turkse staatsbank wegens hulp aan Iran om Amerikaanse sancties te omzeilen, onenigheid over de Syrische Koerden en de houding van Turkije in het oostelijke Middellandse Zeegebied hebben geleid tot spanningen in de Turks-Amerikaanse betrekkingen.
In een poging om meer speelruimte te krijgen, heeft Ankara onlangs geprobeerd de traditionele westerse partners weer bij elkaar te brengen.
Een van de manieren om dat te doen zou kunnen zijn dat Turkije een prominente rol speelt in NAVO-inspanningen om afschrikking op te bouwen tegen Rusland in zijn conflict met Oekraïne.
Turkije heeft de militaire samenwerking met Oekraïne al bevorderd, onder meer door drones te leveren aan Kiev, en heeft in januari het bevel overgenomen over de Very High Readiness Joint Task Force (ook wel bekend als Flitsmacht) van de NAVO, die in 2014 is opgericht om Rusland af te schrikken.
In een andere poging om het Westen het hof te maken en in samenhang met een Westerse strategie om Rusland in de Zwarte Zee te verontrusten, probeert Ankara vaart te zetten achter zijn project om een kunstmatig alternatief voor de Straat van Bosporus te bouwen, het zogeheten Kanaal van Istanbul.
Dit verdrag regelt de doorvaart door de Bosporus en de Dardanellen, die een belangrijke zeeroute vormen tussen de Zwarte Zee en de Middellandse Zee.
Het geeft Turkije de controle over de zeestraten, maar berust op strenge regels voor militaire schepen die de toegang van niet-litorale zeestrijdkrachten tot de Zwarte Zee beperken.
Waanzinnig project
Het kanaal van Istanbul, dat door president Recep Tayyip Erdogan een “waanzinnig project” werd genoemd toen hij het in 2011 voor het eerst onthulde, heeft de belangstelling van China gewekt.
Naar verluidt hebben Chinese bedrijven nu hun oog laten vallen op de aanbesteding voor de waterweg, die naar schatting meer dan 9 miljard dollar zal kosten.
Gezien de economische problemen van Turkije gingen velen ervan uit dat financieringsproblemen het project zouden dwarsbomen. Tot slot kondigde Erdogan aan dat de bouw in de zomer van start zou gaan.
“Het kanaal van Istanbul zal een nieuwe luchtpijp voor de regio worden. We zullen binnenkort de aanbestedingen in fasen uitschrijven en in de zomer met de bouw beginnen”, zei hij op 7 april, en voegde eraan toe dat aan de oevers van de 45 kilometer lange waterweg een stad voor een half miljoen mensen zou verrijzen.
Wat heeft Erdogan ertoe gebracht het proces plotseling te versnellen? “Natuurlijk zal China niet alleen Kanaal Istanbul financieren, maar ook de bouw op zich nemen, omdat het reuzen in de bouwsector heeft”.
Door kanaal Istanboel aan de Chinezen te gunnen, zou Turkije echter in een val kunnen lopen.
Hoewel velen China’s vermeende “schuldenval”-diplomatie als een mythe beschouwen, wijzen tegenstanders van de Chinese optie in Turkije op controverses in Kenia en Sri Lanka, waar infrastructuurprojecten in Chinese handen zijn terechtgekomen nadat Chinese leningen niet waren terugbetaald.
Bij dergelijke projecten verstrekken de Chinezen gewoonlijk leningen en voeren zij tegelijkertijd de bouwwerkzaamheden uit, waarbij zij meestal gebruik maken van arbeiders en materialen uit China.
Nationale soevereiniteit
In december bracht Ahmet Davutoglu, Erdogans voormalige premier en minister van Buitenlandse Zaken die nu een oppositiepartij leidt, beschuldigingen naar voren van plannen om rond het kanaal van Istanbul land aan China toe te wijzen, waarbij hij waarschuwde dat een dergelijke stap “zowel de nationale soevereiniteit als de economische levensvatbaarheid zou ondermijnen”.
Oeigoerse kwestie
Eerder stemden de wetgevers van de regeringspartij tegen een voorstel van de oppositiepartij Goede Partij (IYI) voor een parlementair onderzoek naar “onmenselijke praktijken” tegen de Oeigoeren in China.
De Oeigoeren delen etnische wortels met de Turken, en hun regio, Xinjiang, wordt in Turkije vaak aangeduid als Oost-Turkestan.
Het beleid van Ankara lijkt Chinese diplomaten te hebben aangemoedigd om Turkse politici die de Oeigoeren steunen op de vingers te tikken.
Çin tarafı, herhangi bir kişi veya gücün Çin’in egemenliğine ve toprak bütünlüğüne herhangi bir şekilde meydan okumasına kararlılıkla karşı çıkmakta ve bunu şiddetle kınamaktadır. Çin tarafı, haklı karşılık verme hakkını saklı tutmaktadır.@meral_aksener @mansuryavas06
— Çin Büyükelçiliği Ankara/中国驻土耳其使馆 (@ChinaEmbTurkey) April 6, 2021
Op 6 april plaatste de Chinese ambassade in Ankara een dreigende Twitterboodschap aan de leider van de Goede Partij, Meral Aksener en burgemeester Mansur Yavas van Ankara, nadat het tweetal het “bloedbad van Baren” in “Oost-Turkestan” in 1990 had herdacht.
In een toespraak in het parlement enkele dagen eerder, herinnerde Aksener eraan dat de ontwikkelingsplannen voor het kanaal van Istanbul werden goedgekeurd op de dag dat de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Turkije bezocht.
Bijna twee jaar na de levering is Erdogan er nog niet uit wat hij met de S-400’s moet doen. Hij heeft ze gekocht om zijn westerse partners te laten zien dat Turkije niet zonder alternatieven kan.
Zou zijn gedroomde kanaalproject morgen in een nachtmerrie kunnen veranderen als hij met de Chinezen in zee gaat?
Bron: Al-monitor
(Fehim Tastekin is een Turkse journalist en columnist voor Turkey Pulse. Hij schreef eerder voor Radikal en Hurriyet.)
