Als het op winterkledij aankomt hebben Turken heel wat traditionele kledij en accessoires in hun arsenaal.
Sommige traditionele klederdracht dateert nog uit de Ottomaanse tijd en in sommige gevallen nog veel vroeger, toen Turken als nomaden door Centraal-Azië trokken.
In dit artikel stellen we zes unieke kledingstukken voor die door de Turken gedragen werden en worden, om zich te beschermen tegen de bittere kou.
Börk
Voordat de fez bestond, hadden de Turken de “börk”. Een met bont beklede en met een combinatie van vilt en leer afgezette hoed, initieel door de Anatolische Seltsjoeken gedragen en later courant tot de Ottomaanse tijd.
Momenteel beleeft de börk een opleving, gedeeltelijk door zijn aanwezigheid in de populaire televisieserie “Diriliş: Ertuğrul.” Een serie die het verhaal van de stichting van het Ottomaanse Rijk vertelt.
Later werd een langwerpige en meer gestileerde versie van hoed gedragen door de Janitsaren. Dit model had tevens een sierlijke gleuf aan de voorkant waar een lepel in paste. Dit symboliseerde de “kaşık kardeşliği”, wat vertaald kan worden als “het broederschap van de lepel”, verwijzend naar het unieke kameraadschap, waarin samenleven en vechten voor het keizerrijk centraal stond.
Vandaag zijn er nog steeds producenten van de traditionele met bont gevoerde börk, zoals Börkhan in Konya.
Bornoz
Wedden dat u niet wist dat handdoeken eigenlijk in Turkije werden uitgevonden? De stad Bursa, in het noordwesten van Turkije, wordt gecrediteerd voor het uitvinden van dit uiterst belangrijke stuk textiel dat vandaag de dag onmisbaar is geworden.
De handdoek dateert uit de 17de eeuw en tot vandaag blijft de stad een belangrijk productiecentrum, niet onlogisch aangezien het ook een regio is met veel warmwaterbronnen en kuuroorden. Turkse badartikelen zijn wereldwijd beroemd en artikelen zoals de katoenen peştamel zijn uniek voor de hamam-cultuur van Turkije.
Hoewel handdoeken en omslagdoeken essentieel zijn geworden, is in de winter niets gezelliger dan een “bornoz”: een handdoek in badjasvorm. De creatie van de badjas kan ook worden toegeschreven aan Turkije, aangezien de oude Grieken, die voornamelijk leefden in wat nu het huidige Turkije is, in de negende eeuw voor Christus badjassen droegen die chitons werden genoemd.
Bornoz zijn nog altijd op grote schaal verkrijgbaar in Turkije, aangezien men ze binnenshuis nog altijd veel gebruikt.
Bovendien zijn veel van de historische bazaars in Bursa bekleed met handdoekenwinkels. Daarnaast bieden speciaalzaken in Istanbul zoals Abdulla en Dervis in de Grand Bazaar en Jennifer’s Hamam in de Arasta Bazaar, ook stijlvolle varianten aan.
Çarık
Wist je dat de meest iconische schoenen in Hollywood eigenlijk in Kahramanmaraş, het zuidoosten van Turkije zijn gemaakt?
De schoenen, gebruikt voor enkele van werelds bekendste kaskrakers, zoals “Lord of the Rings”, “Avatar”, “Alexander de Grote”, “Troje” en zelfs de “Harry Potter” films, zijn de zogenaamde Turkse çarık sandalen, schoenen en laarzen.
Deze met de hand genaaide schoenen, gemaakt van runder-, lams- en waterbuffelhuid, worden ook wel “yemeni” of “köşger” genoemd. Naast het feit dat ze bestand zijn tegen regen, sneeuw en modder, is het ook mogelijk ze te dragen in zout water en kan men een laag klei in de voering aanbrengen die schimmel en geur helpt te voorkomen. Allemaal eigenschappen die van de “köşger” de perfecte winterschoen maken.
Çorap
De nomadische erfenis van de Turken gecombineerd met een eeuwenlange expertise in handwerk en voorkeur voor felle kleuren resulteert tot vandaag in de meest verfijnde stijl van hand gebreide sokken: “Yörük çorabi”.
Elke regio van het land heeft zijn eigen stijl, met andere materialen, kleuren, motieven en betekenissen voor het kledingstuk dat tot op heden in landelijke gebieden wordt geproduceerd.
Deze sokken, die ook als pantoffels kunnen dienen, zijn gemaakt van wol, katoen en in sommige gevallen zelfs zijde. Ze zijn overal verkrijgbaar in toeristische winkels en op plaatselijke boerenmarkten in landelijke streken.
In de Rapsody Çorap fabriek van Istanbul is er zelfs een sokkenmuseum gevestigd dat 250 verschillende exemplaren tentoonstelt.
Vilten vest
Turkije heeft doorheen de geschiedenis een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van de viltkunst. Vroeger werden er in Turkse baden ruimtes gewijd aan deze kunst, waar viltmakers de stoom en het hete water gebruikten bij het vervaardigen van het textiel.
Turkije had ook ambachtsgilden, “ahi” genaamd, om de kennis van het vilten te beschermen. Een viltkunstenaar uit Konya, Mehmet Girgiç, werd in 2010 door UNESCO zelfs uitgeroepen tot een van de zeven levende schatten van Turkije. Zijn werk bestaat onder andere uit prachtige kleurrijke beelden op textiel, zoals tapijten.
Er is echter ook een eenvoudigere toepassing van vilt die in Turkije de tand des tijds heeft doorstaan: namelijk het vilten vest, in het Turks “keçe yelek” genoemd. Deze eenvoudige vesten zijn gemaakt van bruin vilt en hebben een rits aan de voorkant, al dan niet met twee zakken. Tegenwoordig zijn ze nog altijd overal te koop, zowel op boerenmarkten als online.
Şalvar
De Turkse “şalvar”, een ruime broek die bij de enkels terug samenkomt, is een vast kledingstuk voor mannen en vrouwen in de landelijke gebieden van Turkije.
Ze worden nog steeds, en bijna uitsluitend, door oudere generaties gedragen, ondanks de inspanningen van Mustafa Kemal Atatürk om de nationale dresscode in de jaren 1920 te veranderen, waarbij de broek destijds werd verboden.
Toch beleeft de şalvar, die populair werd tijdens het Ottomaanse tijdperk, tegenwoordig een ongekende opleving met top-modehuizen die de stijl aanbieden onder de naam “harembroek”.
Traditioneel verkiezen mannen om een zwarte şalvar te dragen met een losse jas genaamd “jubba”. Vrouwen verkiezen over het algemeen kleurrijke stoffen en combineren het kledingstuk met een overrok.
Deze comfortabele en discrete broek biedt ruimte voor elke vorm van beweging en houdt de drager bovendien warm. Ze kan gemakkelijk worden beschouwd als de ultieme trainingsbroek, een kledingstuk dat tegenwoordig terug te vinden is in elk huishouden.
Sabah
O.A.
