Gentse professor hekelt late reactie Westerse leiders op coup

De mislukte coup is een duidelijke breuk met het verleden. ‘In 1960, 1971, 1980 en 1997 waren de staatsgrepen telkens gelukt. De oproep van Erdogan om op straat te komen werd massaal gevolgd. Mensen kropen op tanks of rekenden soldaten in. Dat is “kassa kassa” voor Erdogan’, zegt Lesage.

De situatie betekent dus een versterking van Erdogan’s positie? ‘Vooral als je ziet wat er precies gebeurde: een coup die nauwelijks sympathie in Turkije zelf wegdraagt. Natuurlijk waren er misschien wel een aantal groepen die hoopten op een succes, maar die houden zich nu stil.’

Toch is het gevolg niet noodzakelijk een versterking voor de democratie. ‘Het hele drama van de Turkse politiek is een machtstrijd tussen verschillende groepen: de islamitische partij van Erdogan, de Gülenbeweging, de Kemalistische elite, de PKK, enzovoort. Je zit met verschillende groepen die elkaar politiek naar het leven staan, van tijd tot tijd naar ondemocratische middelen grijpen en elkaar in die spiraal meesleuren. Dit is een volgende stap in een nieuw hoofdstuk.’

Zuiveringsoperatie

Professor Lesage denkt dat de AKP, de partij van Erdogan, argumenten krijgt om de beteugeling van bepaalde groepen te versterken. Het viel professor Lesage overigens op dat uitgerekend vrijdagochtend een pro-regeringsmedium berichtte over een groot onderzoek naar duizend tot tweeduizend militairen wegens vermeende banden met de Gülenbeweging. ‘Het lijkt erop dat men aanbeland was op een zuivervingsoperatie, na de politie en justitie.’

De top van het leger mag dan wel uit Erdogangetrouwen bestaan, het kader daaronder niet. Of dat nu een Kemalistisch segment is, of een Gülensegment of een combinatie van beide, het valt hem wel op dat CNN Turk (onderdeel van mediagroep Dogan en in handen van Kemalisten) toch de Facetime-oproep van Erdogan verspreidde. ‘Het zou kunnen dat het Kemalistisch segment van het leger van een ander genre is’, klinkt het.

Opportunisme

Lesage merkt ook op dat veel westerse media de afgelopen twee tot drie jaar Gülenisten eenzijdig (niet langer kritisch) aan bod brachten. Dat gebeurde vanaf het moment dat Gülen zich tegen Erdogan keerde. Eenzelfde beweging zag hij bij Westerse regimes. In dat kader wijst professor Lesage erop dat veel Turken denken dat Gülenisten achter de coup zitten en contact hadden met Westerse krachten die op de één of andere manier hun goedkeuring verleenden. ‘Het feit dat de Europese leiders, en veel Westerse leiders, de couppoging pas laat veroordeelden (premier Charles Michel reageerde pas kort voor de middag), is geen bewijs van een complot, maar wel koren op de molen van diegenen die het als een complot zien. Ik vind dit ook verdacht gedrag. Het lijkt erop dat de Europese leiders op een opportunistische manier zaten te wachten welke kant het opging, terwijl de militaire coup bezig was met zwaar geweld.’

Lesage ziet de gebeurtenis wel als een opportuniteit voor de Westerse leiders om kritischer te worden tegenover allerlei oppositiegroepen in Turkije. ‘Het draagvlak voor een autoritaire Erdogan heeft veel te maken met de manier waarop de oppositie het de afgelopen jaren bont maakte, zoals aanslagen van de PKK. De bevolking wordt op die manier in de armen van een autoritaire Erdogan gedreven. Ik denk dat met de gebeurtenissen de meerderheid van de Turkse bevolking het nu echt wel gehad heeft met de EU.’

standaard.be