Het Turkse staatsbureau Anadolu Agency was het enige persbureau dat verkiezingsresultaten uitzond tijdens de lokale verkiezingen in Turkije. Zijn verslaggevers waren aanwezig in de stembureaus in het hele land en ze leverden live gegevens over de verkiezingsresultaten. Toch stopte Anadolu Agency op een bizarre manier met het bijwerken van de gegevens gedurende tien uur tijdens de zeer krappe burgemeesterswedstrijd in Istanbul, waarbij de oppositiekandidaat duidelijk het voortouw nam.
De verkiezingen zijn achter de rug en Anadolu Agency heeft nog steeds niet gereageerd op burgers die het gevoel hebben dat hun belastinggeld is besteed aan de promotie van de regerende AKP.
Anadolu Ajansı görevini yerine getirmemekte. Türkiye tarihinde acı bir nottur bu. Toplumun bilgi alma hakkını kimse engelleyemez, bu tavırlarını kınıyorum.https://t.co/GLsMDYZ1Qd
— Ekrem Imamoglu (@ekrem_imamoglu) 31 maart 2019
“Anadolu Agency heeft helaas een slechte indruk achtergelaten op de geschiedenis van de Turkse democratie,” aldus Ekrem Imamoglu, burgemeesterskandidaat in Istanbul van de oppositie en winnaar van de verkiezing volgens de voorlopige resultaten. “Ik wil dat alle persorganisaties stoppen met het ontvangen van informatie van Anadolu Agency,” vertelde hij verslaggevers op 31 maart rond middernacht, uren nadat het agentschap stopte met het bijwerken van de stembiljetten in Istanbul.
De kandidaat van de CHP heeft Anadolu Agency opgeroepen om haar publieke rol te vervullen en de resterende resultaten van de verkiezingen voor Istanbul uit te zenden.
Vertaling Tweet: #AnadoluAjansi telt stemmen
#AnadoluAjansı oy sayıyor? pic.twitter.com/ISKrFCLLwI
— İbrahim BÜYÜKAK (@ibrahimbuyukak) 1 april 2019
Ondertussen werd #AnadoluAjansi een trending topic op Twitter en uitten mensen hun frustraties over de verslaggeving.
Op de verkiezingsavond stopte Anadolu Agency haar stemtelling voor Istanbul op 98,78% en verklaarde niemand tot winnaar. Het volledig plaatje werd pas duidelijk nadat de voorzitter van de Hoge Verkiezingsraad (YSK) op 1 april voor de pers verscheen. Anadolu Agency verklaarde dat ze geen “gezonde datastroom konden krijgen” uit Istanbul en daarom besloten om “te wachten op de resultaten van de YSK”.
YSK-voorzitter Sadi Guven gaf toe dat Imamoglu de leiding had in de duizelingwekkende race voor Istanbul en zei verder: “Ik weet niet waar [Anadolu Agency] zijn gegevens vandaan haalt.”
Volgens de cijfers van Guven had Imamoglu zijn tegenstander van de regerende AKP, voormalig premier Binali Yildirim, met ongeveer 28.000 van de bijna 8,5 miljoen stemmen verslagen. 84 stembussen, of ongeveer 300 stemmen, moesten toen nog geopend worden.
Totdat Guven zijn verklaring aflegde, eiste Yildirim, samen met de provinciale directeur van de AKP, de overwinning op in Istanbul.
Voor het hoofdkwartier van de AKP in Istanbul stond een menigte van zo’n 150 AKP-aanhangers zondagavond te wachten op Yildirim om een overwinningstoespraak te houden. Hij zou zijn toespraak houden vanuit de blauwe partijbus van de AKP, die bedekt was met een gigantische foto van president Recep Tayyip Erdogan. De president had intensiever campagne gevoerd dan de door hem aangewezen kandidaat zelf. Yildirims feestelijke toespraak werd echter afgelast, zelfs toen de cijfers op het grote scherm Yildirim tot winnaar bleven uitroepen en zelfs toen billboards in de hele stad werden versierd met AKP-posters om de stad te bedanken voor het succes.
En toch verwierp Imamoglu de cijfers van het staatspersbureau. Hij riep de kiezers op om die cijfers te negeren en de stembusgang te blijven bewaken.
“Ik weet dat we gewonnen hebben,” zei hij, “maar mijn geweten, morele waarden, politieke visie en begrip van staatsmanschap staan me niet toe dit aan te kondigen.” Zowel internationale als Turkse journalisten hielden vol ongeduld voet bij stuk om zijn kant van het verhaal te horen. Het was een lange en gespannen nacht voor journalisten, politici en kiezers.
Bluf van Anadolu Agency
Volgens de politieke analist Selim Sazak zag Imamoglu de bluf van Anadolu Agency in. Hij “ontsmette de lucht met zonlicht,” vertelde Sazak aan Al-Monitor, waarbij hij commentaar gaf op de voorzichtige maar vastberaden houding van de opkomende politicus.
“Ik weet niet of u op instructies van ergens wacht, of als u ongerust bent [om de recentste gegevens te publiceren],” zei Imamoglu tegen Anadolu Agency, dat zijn hoofdkwartier in Ankara heeft.
Opgericht door Mustafa Kemal Atatürk
Anadolu Agency werd opgericht door Mustafa Kemal Atatürk in 1920 tijdens de Turkse Onafhankelijkheidsoorlog en drie jaar voor de geboorte van het land, waardoor het een symbool van nationaal erfgoed werd.
Anadolu Agency wordt nu geleid door Senol Kazanci, een klasgenoot van de zoon van Erdogan, Bilal Erdogan. Kazanci was ook een hoofdadviseur van de president en is de stichtende voorzitter van de jeugdafdeling van de AKP in Istanbul. Een foto van Kazanci met een hoed met een AKP-logo is verspreid op sociale mediaplatformen, omdat de kiezers verantwoording en uitleg van het bureau eisen.
“Als je iemand van dat profiel aanwijst om het officiële persbureau te leiden en die nieuwsdienst wordt gesloten op het moment dat de oppositiekandidaat op het punt staat Istanboel te winnen, dan gaat iedereen natuurlijk moord schreeuwen,” zei Sazak, die promovendus is aan het Watson Institute for International and Public Affairs van de Brown University. “Het verhaal schrijft zichzelf op dat moment.”
Sazak verwijst naar een breed gedeelde kritiek op Anadolu Agency: het wijdverspreide standpunt dat het persbureau de belangen van de regerende partij dient in tegenstelling tot die van het land.
Anadolu Agency “pleegde verraad op de wet en op het land door het proberen manipuleren van de verkiezingsnacht,” vertelde Basak Biyik, een 29-jarige merkmanager die in Istanboel leeft, aan Al-Monitor. “En ik weet dat er miljoenen burgers zijn die op dezelfde manier denken.”
“Als jonge mensen hebben we geen vertrouwen meer in eerlijkheid. Als ik hen was, zou ik proberen manieren te vinden om een vriendschappelijke band te leggen met de jonge generatie die de republiek en haar waarden omarmt,” zei ze.
Het bureau toont nu Imamoglu’s voorsprong op haar website, maar alleen in het Engels, niet in het Turks. Ondertussen betwist de AKP op agressieve wijze de stemmen in Istanbul en Ankara – twee cruciale steden die islamitische politici al een kwart eeuw lang in handen hadden.
De regerende partij verloor ook de steden Antalya, Mersin en Adana, evenals de zuidelijke provincie Hatay, aan de CHP, die verbonden was met de IYI Partij. De AKP nam deel aan de verkiezingen met de MHP, haar electorale bondgenoot sinds de verkiezingen van juni. Toen was de economie nog niet gezakt tot de huidige dieptepunten en voelden de burgers nog niet zo’n grote economische druk.
Ongeacht de uitkomst van de hertellingen blijft de vraag hoe Anadolu Agency haar stemgegevens ontvangt. Het bureau heeft niet gereageerd op het onderzoek van Al-Monitor met betrekking tot zijn methoden of hoe het zal reageren op de kritiek op het bureau.
Als de naamloze vennootschap, waarvan de aandelen in handen zijn van het Ministerie van Financiën, het vertrouwen van de belastingbetalers – haar oorspronkelijke klanten – wil herstellen, zal dit een zware taak worden. Voor sommigen is het een verloren zaak.
Sazak suggereerde: “Sluit de hele boel. Richt in de plaats een kebabzaak op. Dat zou tenminste het volk een dienst bewijzen en niet eens met belastinggeld. Win-win.”
Ondertussen heeft Fahrettin Altun, een topfunctionaris en adviseur van Erdogan, een aantal tweets gepost, hoewel hij niet sprak over de eigenaardigheden van de verslaggeving van het staatsbureau.
De ethische verklaring van Anadolu Agency verklaart dat het agentschap “zijn verplichtingen tijdig en volledig tegenover zijn klanten en werknemers nakomt.” Toch was dat niet het geval op 31 maart.
Nimet Kirac
